Dziś w najważniejszym klasztorze Ukrainy złożono laury na grobie kniazia Konstantego Ostrogskiego, który w 1514 roku pokonał pod Orszą wojska moskiewskie. W uroczystości wzięli udział ukraińscy żołnierze, ochotnicy białoruskiego Pułku Kalinowskiego, dyplomaci Polski i Litwy.
Wspólne obchody nosiły nazwę “Orsza 1514. Ramię w ramię – zwyciężamy”. W ich ramach w soborze katedralnym Zaśnięcia Matki Bożej, który wchodzi w skład średniowiecznej Ławry Peczerskiej, odprawione zostało nabożeństwo za zwycięstwo Ukrainy. Następnie odbyła się krótka impreza historyczno-artystyczna, która poprzedzała uroczyste odsłonięcie popiersia kniazia Konstantego Ostrogskiego na ścianie prawosławnej katedry. Wydarzenie zakończyło upamiętnienie białoruskich ochotników poległych za Ukrainę.
W uroczystościach wzięli udział przedstawiciele czterech państw-spadkobierców imperium Jagiellonów: ukraińska 30. Samodzielna Brygada Zmechanizowana im. kniazia Konstantego Ostrogskiego, białoruski pułk ochotniczy im. Konstantego Kalinowskiego, ambasador Litwy i polscy dyplomaci, kapelani wojskowi, historycy, artyści, duchowni Cerkwi Prawosławnej Ukrainy i białoruskiej diaspory.
W drugim roku rosyjskiej inwazji dzisiejsza rocznica ma szczególny wydźwięk dla broniących się Ukraińców, walczących o ich wolność Białorusinów i wspierających ich Polaków i Litwinów. Pokazuje, że w naszej historii są przykłady wspólnego zwycięstwa nad Rosją.
– Na czele zjednoczonych sił Wielkiego Księstwa Litewskiego i Królestwa Polskiego stanął wielki hetman, kniaź Konstanty Ostrogski. Jego armia składała się z ukraińskiej, białoruskiej, litewskiej i polskiej kawalerii, artylerii, piechoty i innych rodzajów wojsk. Dziś białoruscy ochotnicy w szeregach Pułku Kalinowskiego i innych formacji, tak jak w czasach Ostrogskiego, walczą ramię w ramię z Ukraińcami na całym froncie. Teraz o wolność Ukrainy, potem o wolność Białorusi – oświadczył Pułk Kalinowskiego w komunikacie.
Białoruscy ochotnicy otrzymali dziś odznaczenia wojskowe. Wczoraj z kolei medale kalinowcom wręczył prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski.
8 września 1514 roku pod Orszą na Białorusi prawosławny kniaź, wielki hetman litewski Konstanty Ostrogski poprowadził połączone siły Wielkiego Księstwa Litewskiego i Królestwa Polskiego przeciwko przeważającym siłom moskiewskich najeźdźców.
Dowodzona przez Iwana Czeladnina i Michaiła Bułhakowa-Golicę armia Wielkiego Księstwa Moskiewskiego została pokonana dzięki błyskotliwym manewrom – wojska litewsko-polskie pokonały Dniepr po moście pontonowym, a ich późniejszy symulowany odwrót zapędził wroga pułapkę artyleryjską. Ostatecznie wrogie wojska ratowały się ucieczką, porzucając tabory.
Więcej o bitwie pod Orszą można przeczytać tutaj:
Od 1992 roku białoruskie siły niepodległościowe obchodzą rocznicę bitwy pod Orszą jako Dzień Białoruskiej Chwały Wojskowej. Nieoficjalne święto białoruskiej armii nie jest przy tym uznawane przez prorosyjski reżim Alaksandra Łukaszenki.
Z kolei liderka białoruskiej opozycji Swiatłana Cichanouskaja złożyła dziś życzenia rodakom, a zwłaszcza białoruskim ochotnikom, z okazji ich święta.
– To jest nasza wspólna historia, którą powinni znać: zarówno my jak i nasze dzieci. Agresor pozostał ten sam – zarówno 500 lat temu, jak i teraz. Pragnie podporządkować sobie innych, narzucić swoją wolę i zająć obce terytoria. Chociaż cywilizowany świat już dawno żyje według innych zasad. Jestem dumna z tego, że Białorusini nie podzielają tej imperialnej ideologii. Białorusini szanują prawdziwą historię, swoich bohaterów i obchodzą święta, których się nie wstydzą. Dzień Białoruskiej Wojskowej Chwały jest jednym z nich. Życzę wszystkiego najlepszego z okazji tego święta, bo najsłynniejsze zwycięstwo jest przed nami. Niech żyje Białoruś!
Wiktoria orszańska będzie dziś także świętowana w Warszawie. W sobotę mieszkający w Warszawie Białorusini, Polacy i Ukraińcy będą wspominać triumf nad Moskwą z 1514 roku. Obchody rozpoczną się o godzinie 15.00 dyskusją historyczną w Muzeum Wolnej Białorusi przy ul. Foksal 11, skąd o 17.00 wyruszy marsz w kierunku Placu Zamkowego. Godzinę później pod Kolumną Zygmunta rozpocznie się koncert białoruskich zespołów „Dzieciuki” i „Lily Taler” oraz ukraińskiego IZZI. Wstęp wolny. Podczas imprezy odbędzie się zbiórka pieniędzy na rzecz walczących na Ukrainie białoruskich ochotników.
Piotr Jaworski, belsat.eu