«Белсат» распачынае грамадскую кампанію «Беларускамоўны», каб зраўнаць беларускую мову з расейскай – у рэальным жыцці.
Згодна са звесткамі перапісу 1999 года, беларуская была роднай мовай для 73 % жыхароў нашай краіны, удома на ёй размаўлялі, аднак, толькі 37 % людзей.
Праз дзесяць гадоў беларускую сваёй роднай назвалі 53 % насельніцтва, удома на ёй размаўлялі ўжо толькі 24 % грамадзянаў.
Гэтая дынаміка сурочыць, што падчас сёлетняга перапісу, які пройдзе ў кастрычніку, колькасць беларускамоўных можа знізіцца на чарговыя 10–15 адсоткаў.
Гэткая моўная сітуацыя ў Беларусі – вынік дыскрымінацыі адной з дзяржаўнай моваў цягам апошніх дзвюх дзесяцігоддзяў. Змяншаецца колькасць беларускамоўных школаў і дзіцячых садкоў, не кажучы ўжо пра тое, што ў Беларусі няма ніводнай беларускамоўнай вышэйшай навучальнай установы.
За права вучыць дзяцей на сваёй мове беларускамоўным бацькам даводзіцца змагацца. Яны робяць гэта настолькі часта, што само слова ў вачох некаторых беларусаў набыло значэнне не зусім адэкватных паводзінаў.
На змаганне з дзяржаўнай сістэмай, якая не падтрымлівае жаданне жыць па-беларуску, патрэбная энергія і веды. Калі беларускамоўныя – меншасць у Беларусі, то маладыя, адукаваныя і актыўныя – меншасць меншасці. Згодна з апошнім перапісам, моўныя характарыстыкі беларуса наўпрост звязаныя з ягоным узростам і адукацыяй. Найчасцей па-беларуску размаўляе вясковец у сталым веку, які мае толькі пачатковую адукацыю.
Згодна з нашай місіяй – даваць беларусам доступ да незалежнай інфармацыі па-беларуску – мы хочам змабілізаваць нашых гледачоў і ўсіх беларусаў да актыўных дзеянняў на карысць раўнапраўнасці беларускай мовы.
Мы як тэлебачанне ўжо сёння сутыкаемся з тым, што глабальныя інтэрнэт-пляцоўкі, на якіх прысутнічае наш канал, адмаўляюцца змяшчаць нашую рэкламу.
«Google не ставіць нашую беларускамоўную рэкламу, аргументуючы гэта тым, што яны не падтрымліваюць беларускую мову, – кажа рэдактарка інтэрактыўных медыяў «Белсату» Вольга Швед. – Яны нават адмаўляюцца ад грошай, якія мы ім даем, толькі таму, што яны не падтрымліваюць мову: маўляў, для іх немэтазгодна ўводзіць новыя мовы, якімі ніхто не карыстаецца. Усё, што па-беларуску, для іх не існуе як кантэнт».
Мы хочам змяніць гэтую сітуацыю – і не толькі скаргамі да адміністрацыі амерыканскай карпарацыі.
Ад вынікаў перапісу залежаць не толькі нашыя аргументы ў спрэчках з «Google», але і аргументы беларусаў у дыскусіях з чыноўнікамі, якія не хочуць адказваць па-беларуску на афіцыйныя запыты. З дырэктарамі школаў, якія не хочуць адкрываць беларускамоўныя класы. З вытворцамі, якія не хочуць змяшчаць на ўпакоўках надпісы па-беларуску.
Нарэшце, гэта будзе аргумент усёй беларускай нацыі ў размовах з усходнім суседам, які калі-небудзь можа захацець абараніць «русский мир» у Беларусі.
Таму супольна з нашымі партнёрамі мы распачынаем грамадскую кампанію «Беларускамоўны», каб падтрымаць дзеянні на карысць фактычнай раўнапраўнасці абедзвюх дзяржаўных моваў.
Для гэтага заахвочваем падчас перапісу на пытанне пра родную мову і мову камунікацыі зазначаць беларускую.
Кампанія «Беларускамоўны» закліканая даць беларусам права на родную мову не толькі ў 17-м артыкуле Канстытуцыі ці аб’явах абвестак у метро, але і ў басейнах, меню кавярняў і кінатэатрах.
Аб далучэнні да кампаніі ўжо заявілі «Арт Сядзіба», платформа «Талака», крама «Symbal.by», Задзіночанне беларусаў свету «Бацькаўшчына», Беларускі ПЭН-цэнтр і Асамблея НДА Беларусі.
