З Рады БНР сышоў сябра прэзідыуму Алесь Чайчыц, раскрытыкаваў арганізацыю за неэфектыўнасць
Алесь Чайчыц паведаміў 30 студзеня, што пакідае прэзідыум Рады Беларускай Народнай Рэспублікі – найстарэйшага ў свеце дзейнага ўраду ў выгнанні. Ён расказаў пра рашэнне на Facebook і ў каментары «Белсату».
Як сказаў Алесь Чайчыц, ён сышоў з Рады БНР пасля дастаткова доўгага канфлікту – хай і «дурнога», але не вырашанага. Праз канфлікт старшыня Рады БНР Івонка Сурвілла «замарозіла» ягонае сяброўства ў Радзе да наступнай сэсіі, запланаванай на 2026 год, але Чайчыц вырашыў не чакаць і проста сысці.
Рада БНР адмовілася каментаваць рашэнне і заяву Чайчыца.
«Канфлікт тычыцца глыбокіх фундаментальных праблемаў як інстытуцыі і як арганізацыі, – кажа Чайчыц «Белсату». – Арганізацыя вельмі неэфектыўная. Адсутнасць парадку, адсутнасць ініцыятывы, адсутнасць хаця б малейшай пасіянарнасці ўнутры арганізацыі, няздольнасць дзейнічаць такім чынам, як патрабуе цяперашні час.
Я доўга спрабаваў натхніць, каб нешта зрушыць усярэдзіне, каб хаця б унутраная арганізацыя была трохі больш у парадку.
Ведаеце, Рада БНР да нядаўняга часу не ведала, колькі дакладна мае сяброў і дзе гэтыя сябры знаходзяцца. Былі камічныя сітуацыі: аднаго чалавека знайшлі нядаўна, які быў у Радзе БНР і з якім Рада БНР не звязвалася дзесьці дваццаць гадоў».
На думку Чайчыца, Рада БНР – «нематэрыяльная гістарычная каштоўнасць» Беларусі, але такая каштоўнасць мае грунтавацца на выкананні правілаў і прававой культуры.
«Ад Рады БНР нельга чакаць вельмі шмат: у Рады БНР няма грошай і няма палкоў нейкіх сакрэтных, – адзначае Чайчыц. – І міжнароднага аўтарытэту ў яе амаль што няма».
На думку суразмоўцы, Рада БНР пры гэтым павінна хаця б адлюстроўваць пераемнасць ад той Беларускай Народнай Рэспублікі, што паўстала ў 1918 годзе, быць сімвалічным інстытутам. Але ён сумняецца ў паспяховасці гэтага.
Рада БНР, кажа ён, магла б быць больш публічнай, магла б быць форумам беларускага эміграцыйнага палітычнага актыву, ладзіць публічныя выступы і дэбаты. Але Раду ён бачыць закрытай і ізаляванай структурай.
«Яна закрытая не таму, што там ёсць нейкія сакрэты, – лічыць ён. – Не таму, што там бомбу яны будуюць, з Ватыканам ці з Пентагонам сустракаюцца. Не! Гэтая сакрэтнасць толькі таму, што неэфектыўнасць. Бо няма чаго паказаць, дзейнасці няма ніякай».
У Радзе БНР, наракае ён, няма рэгулярнай камунікацыі з чальцамі, яна нават не з’яўляецца «клубам», і не жадае нічога мяняць.
Ён заяўляе, што ў 2022 годзе Івонка Сурвілла прамаўляла навагодні зварот, не меўшы на тое фармальнага права: ейныя паўнамоцтвы скончыліся за некалькі месяцаў да Новага года, а ніхто проста не ўспомніў, што трэба праводзіць сэсію і выбіраць старшыню. Чайчыц прызнаецца, што сам заўважыў гэта толькі праз паўгода па сканчэнні паўнамоцтваў старшыні, абурыўся невыкананнем Статуту – і за гэта, сцвярджае ён, на яго пачалі крыўдзіцца.
Сурвіллу ж перавыбралі ў верасні 2023 года.
Чайчыц нагадвае, што Сурвілла з’яўляецца старшынёю Рады БНР 27 гадоў – на тры гады менш, чым Аляксандр Лукашэнка кіруе Беларуссю. І ў Сурвілле Чайчыц бачыць «дыктатара», той жа кіраўнічы стыль. Ён лічыць трагедыяй, што за гэты час ніхто не замяніў Сурвіллу хаця б на адзін тэрмін, а чальцы Рады ставяццца да гэтага абыякава.
«Гэта літаральна сказалі: што нам трэба, каб Сурвілла была старшынёй да моманту, калі Бог яе прыбярэ», – сцвярджае Чайчыц.
Ён падкрэслівае, што Рада БНР – вельмі важны інстытут для Беларусі, таму важна, каб грамадства больш увагі звяртала на тое, што ў гэтым інстытуце адбываецца. Людзі ў Радзе БНР маюць увасабляць дэмакратычную беларускую дзяржаўнасць, а значыць, рэзюмуе Чайчыц, маюць быць падсправаздачнымі грамадству.
Алесь Наваборскі belsat.eu
