Беларусы адкрываюць пад Кіевам рэабілітацыйны цэнтр для ветэранаў вайны. Патрэбная дапамога
Тысячы ваяроў – абаронцаў Украіны, пасля знаходжання на перадавой маюць патрэбу ў тэрміновай рэабілітацыі. Важным звяном у вяртанні байцоў да нармальнасці мае стаць рэабілітацыйны цэнтр «Ланка», які ствараюць пад Кіевам актывісты беларускага грамадскага аб’яднання «Звяно». Пра тое, калі адкрыецца цэнтр і як яму можна дапамагчы, паразмаўлялі з лідаркай аб’яднання, праваабаронцай і былой палітзняволенай Таццянай Гацурай-Яворскай.
«Вельмі спадзяюся, што ўжо ў красавіку рэабілітацыйны цэнтр «Ланка» будзе адкрыты і пачне працаваць. Але шмат што залежыць ад фінансавага чынніку. Дэпазіт за арэнду будынку мы ўнеслі з уласных грошаў. А сам цэнтр распачне працу з кліентамі толькі тады, калі збяром першыя тры тысячы еўраў», – кажа Таццяна Гацура-Яворская.
Па словах актывісткі, гэтыя грошы неабходныя на аплату камунальных паслугаў, працы спецыялістаў, лагістыкі і харчавання некалькіх ветэранаў. Загрузка цэнтру будзе цалкам залежыць ад колькасці сабраных сродкаў. Для таго, каб у «Ланцы» атрымлівалі дапамогу 10 чалавек, неабходна мець 5 тыс еўраў на месяц.
Як дапамагчы рэабілітацыйнаму цэнтру
На мінулым тыдні «Звяно» абвясціла збор сродкаў на працу цэнтру рэабілітацыі. На сайце абʼяднання можна аформіць паўгадавую падпіску дапамогі на 5, 10, 25, 50 і 100 долараў ці выканаць аднаразовы данат. Як кажа Таццяна, людзі ўжо пачалі дапамагаць, але патрэбнай сумы на старт пакуль вельмі бракуе.
Дом, у якім пачне дзейнічаць «Ланка» (у перакладзе з украінскай – «звяно») знаходзіцца недалёка ад Кіева. Гаспадары ў поспеху пакінулі яго ў першыя дні расейскага ўварвання ва Украіну, таму больш за год будынак пуставаў. Беларускія валанцёры збольшага ўжо падрыхтавалі яго (плошча – 500 кв. м) да прыезду першых ветэранаў, але працы яшчэ хапае. Таму актывісты «Звяна» 1 красавіка ўзялі ўдзел у суботніку на тэрыторыі будучага цэнтру.
«Папрыбіраць, праветрыць, парасстаўляць мэблю. Як прыбяромся і будзе чыста – будзем гатовыя прымаць першых кліентаў. Так, мэблі там дастаткова, маем троху спартовага інвентару. Бялізна, ручнікі, посуд – усё ёсць, для жыцця ўсё падрыхтаванае», – расказвае Таццяна Гацура-Яворская.
Спадарыня Таццяна кажа, што мае ўжо папярэднія дамоўленасці са спецыялістамі – рэабілітолагамі, псіхолагамі, масажыстамі, юрыстамі. Да справы гатовыя далучыцца іншыя лекары-беларусы – оталарынголаг і неўрапатолаг. Гэта азначае, што патрэбным наглядам у цэнтры будуць забяспечаныя і людзі пасля кантузіі.
Колькі ўвогуле спатрэбіцца спецыялістаў і калі яны пачнуць працаваць – зноў жа будзе залежыць ад фінансавання.
«Мы, па сутнасці, будзем проста сэрвісам, які дапамагае людзям. Калі будуць кліенты, то працэсы дапамогі будуць ужо адпрацоўвацца і наладжвацца», – тлумачыць Таццяна.
Яна прызнаецца, што ў сваіх марах бачыла дом для рэабілітацыйнага цэнтру дзе-небудзь у Карпатах. Але ў рэальнасці абслугоўваць такі цэнтр пад Кіевам – нашмат практычней і зручней, хаця б у плане лагістыкі. Пакуль што ў камандзе, якая будзе пастаянна працаваць у цэнтры, усяго пяць чалавек, але ў »працэсе наладжвання«, як кажа нашая суразмоўца, штат, магчыма, давядзецца пашыраць. Спецыялісты, якіх будзе наймаць «Звяно», будуць прыязджаць з Кіеву.
«Не Карпаты, канечне, але досыць прыгожае месца. Вакол дому – прастор, з вокнаў – прастор. Гэта – важна», – адзначае Таццяна Гацура-Яворская.
Усе паслугі – бясплатныя
Таццяна распавядае, што паслугі рэабілітацыі ў «Ланцы» будуць уключаць у сябе і рэсацыялізацыю. Прыкладам, байцам ці ветэранам, якія не зʼяўляюцца грамадзянамі Украіны, спецыялісты будуць дапамагаць развязваць юрыдычныя пытанні, у прыватнасці – легалізацыі. Будуць аказваць таксама дапамогу ў пошуку працы (ці дапамогу ў вяртанні да колішняй).
«Мы бяромся дапамагаць юрыдычна, бяромся дапамагаць у плане псіхалагічнай рэабілітацыі і будзем займацца медычнымі пытаннямі, калі стан здароўя чалавека не будзе патрабаваць нейкага спецыяльнага абсталявання», – удакладняе лідарка «Звяна».
Чалавек зможа выспацца і адпачыць у цэнтры, застацца, калі трэба, на нейкі час на самоце, але самотным і пакінутым сябе не адчуе. З кліентамі ў «Ланцы» будуць працаваць асабістыя памочнікі – куратары. На кожнага ветэрана будзе распрацаваны індывідуальны план з улікам асабістых пажаданняў.
«Знаходзіцца ў нас будзе камфортна, але ў той жа час будзем чалавека крыху падштурхоўваць да руху. Прачнуўся, паснедаў, у 12 гадзін у цябе масаж, у тры – урок ангельскай, у 5 – экскурсія, а назаўтра зранку – сеанс з рэабілітолагам ці сустрэча з юрыстам. І гэтак далей. Для тых, хто прайшоў праз ваенныя дзеянні, вельмі важна займаць думкі і час, каб не моцна занураўся ў сябе, не пачуваўся самотным. Тут вельмі важная камунікацыя, на якую людзі маюць вялікі запыт», – гаворыць Таццяна Гацура-Яворская.
Яна падкрэслівае, што ўсе паслугі для кліентаў будуць бясплатнымі. Працу спецыялістаў будзе аплачваць цэнтр.
Будзе адкрыты для ўсіх, не толькі для беларусаў
Таццяна кажа, што цэнтр будзе адкрыты для ўсіх – і для ўкраінцаў, і для ветэранаў інтэрнацыянальнага легіёну, і тых, хто ваяваў у розных беларускіх падраздзяленнях. Таццяна плануе наладзіць шчыльныя кантакты з рознымі падраздзяленнямі, у якіх ваююць замежнікі. І ўжо цяпер актыўна супрацоўнічае з кіраўніком украінскай філіі Асацыяцыі беларускіх ветэранаў Андрэем Кушняровым.
Таццяна Гацура-Яворская ўпэўненая, што стварэнне беларусамі рэабілітацыйнага цэнтру пад Кіевам – вельмі важная і патрэбная справа. Падобных цэнтраў ва Украіне нямала – вялікіх і малых, спецыялізаваных ці агульнай рэабілітацыі, стацыянарных ці такіх, дзе паслугі аказваюць па візіце.
«Але колькасць людзей, якія праходзяць праз баявыя дзеянні, такая вялікая і іх так хутка выпісваюць, што, колькі б такіх цэнтраў ні было, яны ўсе будуць запатрабаваныя. І асабліва калі гаворка ідзе пра замежнікаў. Бо ў украінцаў тут ёсць сацыяльныя сувязі і семʼі, а замежнікі, у тым ліку беларусы – застаюцца адны», – падсумоўвае Таццяна Гацура-Яворская.
У гэтай важнай справе дапамогі ветэранам і ваярам супраць расейскай агрэсіі ва Украіне можа ўзяць удзел кожны беларус: для гэтага выберыце тарыф дапамогі на сайце абʼяднання «Звяно», каб штомесяц цягам паўгода выдаткоўваць на агульную справу выбраную суму.
Грамадскае абʼяднанне «Звяно» дзейнічала ў Беларусі з 2013 года, але пасля арышту пяці яго актывістак і распачатай у красавіку 2021 года крымінальнай справы супраць лідаркі «Звяна» Таццяны Гацуры-Яворскай, арганізацыю зліквідавалі. Таццяна Гацура-Яворская была прызнаная палітзняволенай, але праз 10 сутак яе выпусцілі з СІЗА, і яна зʼехала ва Украіну, прычым з’ехала туды ўжо пасля пачатку расейскага ўварвання. «Звяно» вядомае арганізацыяй у Менску выставы «Машына дыхае, а я – не» (праз якую актывісты і спазналі пераслед), кінафестывалю пра правы чалавека «WATCH DOCS Belarus». Абʼяднанне аднавіла сваю рэгістрацыю ва Украіне ў красавіку 2022 года, дзе займаецца гуманітарнай дапамогай (набывае VAC-апараты для тэрапіі параненых) і рэабілітацыяй вайскоўцаў (стварае рэабілітацыйны цэнтр «Ланка»), культурніцкімі праектамі (арганізавала фестываль дакументальнага кіно «1084. На мяжы», выставу працаў Уладзіміра Цэслера).
Зміцер Міраш belsat.eu
