Prezydenci Polski, Litwy i Ukrainy po szczycie Trójmorza w Wilnie o wsparciu Ukrainy i zwiększaniu odporności państw regionu
Wsparcie Ukrainy, jej integracja z Zachodem, budowa potencjału odstraszania i rozwój infrastruktury, w tym kluczowej dla wspólnej obronności – to tematy, które podkreślał prezydent Andrzej Duda wraz z prezydentami Litwy i Ukrainy, Gitanasem Nausedą i Wołodymyrem Zełenskim podczas spotkania w Wilnie.
W czwartek w Wilnie odbył się szczyt Inicjatywy Trójmorza, w ramach którego spotkali się liderzy państw tworzących ten format, w tym prezydenci Polski, Litwy, Łotwy, Czech czy Rumunii, a także przedstawiciele państwa stowarzyszonych, w tym Ukrainy, którą reprezentował prezydent Wołodymyr Zełenski. Po wielostronnym spotkaniu prezydenci Polski, Litwy i Ukrainy wzięli udział we wspólnej konferencji prasowej.
Gitanas Nauseda podkreślił, że rosyjska inwazja na Ukrainę pokazała, jak ważna jest odporna infrastruktura, silne połączenia transportowe i energetyczne, możliwości transportu sprzętu wojskowego czy bezpieczeństwo energetyczne. Zwrócił też uwagę na konieczność rozbudowy infrastruktury na osi północ-południe – w tym dróg, linii kolejowych czy sieci przesyłowych.
– Inicjatywa Trójmorza to doskonała platforma na rzecz budowania silniejszych więzi w tych sferach i właśnie dlatego staje się coraz ważniejsza w naszym regionie, a także w całym obszarze transatlantyckim – oznajmił.
Prezydent Litwy potwierdził wsparcie dla walczącej Ukrainy, także to polityczne: na rzecz integracji Ukrainy z UE i zbliżenia do NATO. Poinformował, że podczas szczytu w Wilnie przyjęto deklarację w sprawie wzmocnienia regionalnej współpracy na rzecz bardziej odpornej Europy i silniejszego partnerstwa transatlantyckiego.
Prezydent Andrzej Duda wskazał w tym kontekście na potrzebę rozwoju infrastruktury w krajach Inicjatywy, m.in. ze względu na potrzebę szybkiego przemieszczania transportów wojskowych.
– Wszyscy staramy się z jednej strony wspierać Ukrainę i działać tak, aby mogła się bronić przed rosyjską agresją jak najsprawniej i z jak największymi szansami na przyszłe zwycięstwo, ale z drugiej strony także i umacniając nasz potencjał odstraszania – powiedział Duda.
Przypomniał o swojej propozycji do państw NATO podwyższenia wydatków na bezpieczeństwo z 2 proc. do 3 proc. PKB.
Polski prezydent podkreślał, że Inicjatywa Trójmorza jest “wydajna”, a jej efekty są widoczne; w tym kontekście wskazał budowę trasy Via Carpatia i Via Baltica, rozbudowę interkonektorów gazowych czy gazoportów przez państwa Inicjatywy. Jak dodał, po odcięciu dopływu rosyjskiego gazu do Polski i regionu Europy Środkowej “okazało się, że dzięki właśnie interkonektorom, dzięki zbudowanemu wcześniej gazociągowi z szelfu norweskiego do Polski, czyli Baltic Pipe, dzięki temu, że mamy dzisiaj gazoporty, terminale LNG, byliśmy w stanie poradzić sobie bez rosyjskiego gazu”.
Wołodymyr Zełenski – gość szczytu – oznajmił, że w tym roku należy skoncentrować cały potencjał na obronie Ukrainy i niepodległości każdego państwa, które graniczy z Rosją.
– Wszyscy widzimy, że Putin nie chce ograniczać się tylko do naszego kraju, naszej ziemi. Zagrożenia ze strony Rosji płyną na całą przestrzeń w Europie, docierają również do Kazachstanu – powiedział ukraiński przywódca.
Zwrócił uwagę na pilną potrzebę wsparcia obrony przeciwlotniczej Ukrainy: Charkowa, Odessy, Mikołajowa, Zaporoża i wszystkich zagrożonych ukraińskich miast. Dodał, że niezwykle ważne jest też to, by każdy zagraniczny partner Ukrainy wypełniał to, co obiecał, jeśli chodzi o dostawy amunicji i broni.
Zełenski poinformował, że podczas szczytu podkreślił potrzebę dołączenia Ukrainy do UE i NATO.
– Czerwiec to będzie czas, kiedy będzie można rozpocząć negocjacje dotyczące akcesji Ukrainy do UE. Europa potrzebuje tego sygnału, tej siły, by Putin nie mógł myśleć, że Europa jest słaba. To samo dotyczy sojuszy.(…) Nie ma innej alternatywy niż zaproszenie Ukrainy do NATO – zaznaczył.
– Polska wczoraj upamiętniała osoby, które zginęły w tragedii pod Smoleńskiem. Niech pamięć o wszystkich osobach, których życie zostało odebrane przez Rosję, niech będzie dla nas znakiem, niech nam przypomina, jak ważne jest być silnym i nie okazywać słabości – dodał ukraiński prezydent, przypominając rocznicę katastrofy smoleńskiej z 10 kwietnia 2010 roku.
Na konferencji prasowej prezydenci Polski i Ukrainy odnieśli się także do kwestii współpracy polsko-ukraińskiej w dziedzinie bezpieczeństwa i polskiego wsparcia Ukrainy. Prezydent Duda zaznaczył, że w Polsce od początku rosyjskiej agresji panuje zgoda co do jednoznacznego wspierania Ukrainy i Ukraińców, niezależnie od zmian rządów.
– Pan premier Donald Tusk uzgodnił ze mną kwestię przystąpienia do porozumienia o wspieraniu Ukrainy, które podpisał nie tak dawno w Kijowie. Do tego porozumienia ma być zawarta umowa; jestem przekonany, że po zakończeniu negocjacji rząd tę umowę zawrze – powiedział prezydent, zaznaczając jednocześnie, że Polska wspiera Ukrainę “na bieżąco”. – Działaliśmy, działamy i będziemy działali. Możecie być pewni, że będziemy wspierali Ukrainę aż do momentu, kiedy Ukraina będzie spokojna, bezpieczna i pokój wróci do tego kraju – dodał.
Prezydent Zełenski mówił, że Ukraina “potrzebuje silnego wsparcia”.
Jak zaznaczył, dopóki jego kraj nie znajdzie się w NATO, będzie potrzebował dobrze skonstruowanych umów bilateralnych w dziedzinie bezpieczeństwa. “Ci partnerzy, którzy podpisali takie dokumenty, są z nami i będą z nami aż do zwycięstwa” – dodał. Zełenski wyraził nadzieję, że również z Polską zostanie podpisana “silna” umowa dwustronna, dziękował także Polsce za dołączenie do inicjatywy państw G7, które zapowiadają przygotowanie pewnego rodzaju gwarancji bezpieczeństwa dla Ukrainy.
Szczyt w Wilnie to dziewiąte takie spotkanie w historii Inicjatywy Trójmorza. Poprzedni odbył się we wrześniu poprzedniego roku w Bukareszcie. Inicjatywa Trójmorza zrzesza 13 państw: Austrię, Bułgarię, Chorwację, Czechy, Estonię, Litwę, Łotwę, Polskę, Rumunię, Słowację, Słowenię i Węgry. We wrześniu ub.r. do Inicjatywy dołączyła Grecja, a państwem stowarzyszonym – obok Ukrainy – została Mołdawia. W tym roku do grona strategicznych partnerów dołączyć ma Japonia.
Trójmorze jako format międzynarodowy zostało zawiązane w 2015 roku przez prezydentów Polski i Chorwacji. W ramach Inicjatywy zrealizowano kilka programów infrastrukturalnych, w tym np. gazowy interkonektor między Polską a Litwą. Inne kluczowe, wciąż realizowane programy to m.in. budowa linii kolejowej Rail Baltica, łączącej Polskę i wszystkie kraje bałtyckie, czy Via Carpatia, trasa łącząca wschodnie regiony państw Trójmorza.
jb/ belsat.eu wg PAP
