„Turcja stopniowo wywiera presję na Rosję, wykorzystując jej słabość”. Co wiadomo o możliwym spotkaniu Putina z Erdoğanem
Według gazety Hurriyet Władimir Putin odwiedzi Turcję w ostatnim tygodniu sierpnia. 2 sierpnia rosyjscy i tureccy przywódcy publicznie umówili się na wizytę, ale Kreml zasugerował, że miejsce spotkania może zostać przeniesione do innego kraju. Rosyjskojęzyczny portal Biełsatu Vot Tak rozmawiał z Rusłanem Sulejmanowem, rosyjskim ekspertem ds. Turcji, czego można się spodziewać po negocjacjach między Putinem a Erdoganem.
Kontekst
29 maja Władimir Putin jako jeden z pierwszych pogratulował Recepowi Erdoğanowi zwycięstwa w wyborach prezydenckich przez telefon. Ponownie wybrany prezydent Turcji odpowiedział, informując o zamiarze „kontynuacji osobistych kontaktów”. Putin nie przybył jednak na jego inaugurację, zamiast tego wysłał przewodniczącego Dumy Państwowej Wiaczesława Wołodina.
Następnie przywódcy Rosji i Turcji przeprowadzili szereg negocjacji. W szczególności Kreml stwierdził, że Erdoğan okazał wsparcie Putinowi podczas zbrojnego buntu Jewgienija Prigożyna 24 czerwca. W rzeczywistości bezpośrednich wyrazów poparcia nie było. Gabinet Erdoğana ograniczył się do stwierdzenia, że w takiej sytuacji „niezwykle ważne jest postępowanie zgodnie ze zdrowym rozsądkiem”. Niemniej jednak, według tureckich mediów, tego dnia rzeczywiście odbyła się rozmowa między dwoma politykami.
8 lipca turecki przywódca zaprosił do siebie Putina i w tym samym czasie przyjął w Stambule Wołodymyra Zełenskiego, stwierdzając, że Ukraina zasługuje na prawo do członkostwa w NATO. Tego samego dnia Turcja przekazała Ukrainie dowódców Brygady Azow. Doszło do tego wbrew wcześniejszym ustaleniom Ankary i Moskwy, według których wzięci do niewoli w Mariupolu jeńcy, mieli pozostać w Turcji do końca wojny.
2 sierpnia okazało się, że Putin z Erdoğanem telefoniczne uzgodnili osobiste spotkanie. 7 sierpnia gazeta Hurriyet podała, że Putin może przyjechać do Turcji pod koniec miesiąca.
Czego można spodziewać się po spotkaniu? Opinia Rusłana Sulejmanowa
– Zwróciłbym uwagę na to, że to strona turecka chętniej rozmawia o ewentualnej wizycie Putina w Turcji. Kreml wciąż zaprzecza samej możliwości wizyty: mówi się o ewentualnym spotkaniu, ale nie o tym, że odbędzie się ono w Turcji. Moskwa nie demonstruje wielkiej chęci Putina do wyjazdu do Turcji.
Z publikacji w tureckich mediach wynika, że trwają negocjacje. Według Erdoğana ewentualna wizyta jest koordynowana między agencjami wywiadowczymi i innymi instytucjami obu krajów. Strona turecka próbuje pokazać, że wizyta się odbędzie, podając przybliżone daty, ale nie jestem pewien, czy Putin może gdzieś pojechać w obecnej sytuacji.
Jeśli do tego spotkania dojdzie, to przede wszystkim skorzysta na niej Erdoğan: prowadzi on szczególną grę, pokazując się jako światowy przywódca, który ma wpływ na losy świata i jego kluczowe procesy. Wszystko po to, by zademonstrować rolę przywódcy państwa NATO, który ma normalne stosunki z Rosją. W Turcji w przyszłym roku odbędą się wybory samorządowe. Przypomnę, że największe miasta republiki – Stambuł, Ankara, Izmir – znajdują się pod kontrolą opozycji. Erdoğan już teraz próbuje zrobić wszystko, by pozyskać elektorat. Ponieważ mieszkańcy dużych miast są prozachodnim elektoratem, Erdoğan wykonuje gesty w stronę NATO i UE. Oczywiście jest to gra pod publiczkę.
Z drugiej strony dla Erdoğana jest ważne pokazanie swoim partnerom z NATO, że jest wyjątkowym graczem – pośrednikiem między Moskwą a Kijowem, Rosją a Zachodem. Dla niego takie gesty są niezwykle ważne. Jeśli wizyta Putina w Turcji dojdzie do skutku, będzie to wielkie dyplomatyczne zwycięstwo Erdoğana. Doda mu punktów w oczach zachodnich partnerów. Jeśli w trakcie tej wizyty uda się dojść do porozumienia w sprawie powrotu Rosji do umowy zbożowej, będzie to kolejny plus dla Erdoğana.
Jednak dla samego Putina ta podróż niewiele zmieni. Może pokaże, że nie boi się opuścić kraju. Myślę jednak, że międzynarodowa społeczność ma już świadomość, kim jest Putin.
Jak Zachód zareaguje na wizytę Putina w Turcji? Myślę, że to nie będzie dla niego problemem. Zachód doskonale zdaje sobie sprawę z przyjaznych, a w pewnym sensie nawet ciepłych relacji między Putinem a Erdoğanem, które trwają pomimo wszystkich sprzeczności i ostatnich proukraińskich kroków tureckiego prezydenta.
Myślę, że to spotkanie jest ważniejsze dla Erdoğana niż dla Putina. Jako jeden z nielicznych może wpływać na Putina, a jednocześnie prowadzić dialog z Zełenskim. Ma ogromne pole manewru, czego nie można powiedzieć o Putinie, który jeśli pojedzie do Turcji, to tylko dla ustępstw i negocjacji.
Nic dziwnego, że pojawia się opinia, że to Erdoğan traktuje Putina z góry. Widać to choćby po sytuacji wokół jeńców z Brygady Azow. Erdoğan stwierdził, że jeśli Putin przyjedzie do Turcji, to ta kwestia zostanie omówiona bardziej szczegółowo. Erdoğan ma więc korzystniejszą pozycję, ma podstawy, by dyktować warunki Kremlowi.
Erdoğanowi Moskwa potrzebna jest mniej niż przed wyborami. Pamięta jednak, że Kreml otwarcie poparł go w wyborach – udzielenie kredytu 20 miliardów dolarów (na budowę elektrowni jądrowej – Belsat.eu) z Moskwy było w rzeczywistości wsparciem finansowym kampanii wyborczej Erdoğana. Ponadto w zeszłym roku Moskwa odroczyła płatność za gaz o mniej więcej taką samą kwotę. Dlatego ważne jest, aby Erdogan utrzymywał przyjazne stosunki z Putinem – daje mu to możliwość cieszenia się swoją wyjątkową geopolityczną rolą.
Jaki wpływ ma Erdoğan na Moskwę? Gospodarka. Turcja staje się jednym z kluczowych partnerów handlowych Federacji Rosyjskiej, w ubiegłym roku obroty wzrosły o 80 proc., zbliżają się do 70 miliardów dolarów, co jeszcze dwa lata temu trudno było sobie wyobrazić. Co prawda zależność między krajami jest wzajemna – Moskwa ma napoleońskie plany zbudowania hubu gazowego, który jest bardziej na rękę Moskwie.
Są też kwestie międzynarodowe, w których Turcja wywiera coraz większą presję na Kreml. Na przykład w Syrii, gdzie trwa proces wypierania Rosji. Turcja np. zakazała przelotów przez swoje terytorium samolotom wojskowym, które kierują się do Syrii. Nie nastąpiła po tym żadna reakcja Kremla. Ostatnio pojawiły się doniesienia, że rosyjscy żołnierze giną pod ostrzałem artyleryjskim w kontrolowanej przez Turcję północnej Syrii. Tu również Kreml w żaden sposób nie zareagował. Na Kaukazie Południowym sytuacja wokół Karabachu zmienia się na niekorzyść Armenii , sojusznika Rosji w Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (organizacja bezpieczeństwa pod egidą Rosji, mająca być przeciwwagą dla NATO – Belsat.eu). Azerbejdżan stopniowo ustanawia pełną kontrolę nad Karabachem, oczywiście nie bez pomocy Turcji – tutaj Rosja też nie zareagowała w żaden sposób. W ten sposób Turcja stopniowo wywiera presję na Rosję, wykorzystując jej słabość.
Mark Walberg/ Vot-tak.tv jb/ belsat.eu
