Nie oszczędzili nawet Hercena. Ukraińcy nadal derusyfikują kulturę i historię
Tym razem radni z Kijowa zmienili nazwy trzech głównych ulic i jednego zaułka oraz dwóch muzeów. Według uzasadnienia były one związane z krajem-agresorem i jego „satelitami”.
Przepisy przewidują odstąpienia od usunięcia rosyjskiego patrona czy nazwy, jeżeli w jakiś sposób przysłużyli się Ukrainie.
Nie znaleziono jednak okoliczności łagodzących w przypadku ulicy generała Tupikowa (została zmieniona na ulicę Melnyka), ulicy Aliabiewa (zmieniono na ulicę Hułak-Artemowskiego), ulicy Turgieniewa (zmieniono na ulicę Konyskiego) i ulicy Herecena (zmieniono na ulicę Babiego Jaru).
Zmieniono także nazwę muzeum historii ukraińskiej stolicy z Kijowskiego Muzeum Puszkina na Dwór na Kudriawce. Poza tym zmieniono nazwę Centrum Muzealno – Wystawiennicze Sztuki Współczesnej na Centrum Muzealniczo-Wystawiennicze. W tym ostatnim przypadku trudno znaleźć związek z krajem-agresorem bądź jego „satelitą”, może poza tym, że podobne nazwy mają podobne placówki w Rosji.
Nie dziwi „odwołanie” Aleksandra Puszkina (który popierał rosyjski imperializm i jego zbrodnie, i który jest bodaj największym symbolem rosyjskiej kultury), Iwana Turgieniewa (który to pisarz uchodzi za jeden z największych symboli rosyjskiej kultury, choć był emigrantem i do pewnego stopnia krytykiem Rosji), sowieckiego generała Wasilija Tupikowa czy nawet rosyjskiego kompozytora Aleksandra Alabiewa. Zastanawia jednak „wymazanie” z Kijowa Aleksandra Hercena, rosyjskiego pisarza, który był zagorzałym krytykiem Rosji, marzył o jej demokratyzacji, a nawet popierał powstanie styczniowe.
Jeżeli chodzi o nowych ukraińskich patronów, to z polskiej (i nie tylko polskiej) perspektywy kontrowersyjny jest Andrij Melnyk, działacz Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów, który współpracował z III Rzeszą (choć też w latach 1943-44 był więziony w obozie Sachsenhausen).
Natomiast Semen Hułak-Artemowski to ukraiński kompozytor i śpiewak z początku XIX wieku; Aleksander Konyski to ukraiński pisarz, tłumacz, pedagog i działacz narodowościowy z XIX wieku, a Babi Jar to część Kijowa, gdzie znajduje się park, w którym Niemcy w 1941 roku wymordowali i pogrzebali dziesiątki tysięcy mieszkańców Kijowa żydowskiego pochodzenia. Jest to największy symbol Holokaustu na wschodzie.
Podczas poprzedniej fali derusyfikacji, w lutym, radni Kijowa zmienili nazwy 31 ulic: na przykład dużej ulicy Zwycięstwa (nazwa kojarzona z ZSRR) została przywrócona historyczna nazwa – Beresteczeńska. Droga Brzesko-Litewska również została przemianowana na Beresteczeńską. Doszło więc do również do debiałorusynizacji nazwy, gdyż Białoruś pod rządami Alaksandra Łukaszenki jest na Ukrainie uznawana za agresora i satelitę Rosji (którym rzeczywiście jest).
Od zeszłego roku mówi się o zmianie nazwy stacji metra Aleja Prawdy lub Mińska (nazwy z czasów sowieckich, kiedy zbudowano metro w Kijowie) na Warszawska. Opowiedzieli się za tym zdecydowanie w internetowym głosowaniu mieszkańcy. Wiosną zeszłego roku szef Państwowej Agencji Kinematografii zaproponował też, by zmienić nazwę Placu Lwa Tołstoja na Plac Adama Mickiewicza, co wiązałoby się również ze zmianą nazwy pobliskiej stacji metra.
Na razie jednak do tego nie doszło, gdyż lista ulic i innych obiektów do zmiany nazw w Kijowie jest bardzo długa. Dotychczas zmieniono kilkaset nazw w samym Kijowie.
Zmiany zresztą zaczęły się w przestrzeni publicznej Ukrainy od rewolucji godności 2013-14 roku i pierwszej inwazji rosyjskiej. W całym kraju (poza terytoriami okupowanymi przez Rosjan) zaczęto zrzucać z cokołów przywódcę bolszewików Włodzimierza Lenina, burzono też inne posowieckie pomniki.
W 2016 roku w Kijowie przemianowano ulicę Moskiewską na ulicę Stepana Bandery (działacz Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów, skazany w przedwojennej Polsce za terroryzm, podczas II wojny światowej więzień obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, uważany za ideologa Ukraińskiej Powstańczej Armii). Przeciwnicy nacjonalistów zaskarżyli zresztą decyzję o ulicy Bandery do sądu, batalia toczyła się latami.
Również w 2016 roku radni przemianowali ulicę imienia Patrice’a Lumumby (afrykański działacz komunistyczny) na ulicę Jana Pawła II. W 2019 roku ulice Iwana Kudri (funkcjonariusz NKWD i partyzant) na ulicę imienia amerykańskiego senatora Johna McCaina, polityka zasłużonego dla krajów Europy Środkowej i Wschodniej, a wcześniej żołnierza i więźnia komunistów we Wietnamie.
Podobny proces derusyfikacji trwa obecnie także w innych ukraińskich miastach i mniejszych miejscowościach.
MaH/ belsat.eu wg darnitskiy.org.ua, delo.ua, PAP
