Lwowscy katolicy udali się wczoraj na Cmentarz Łyczakowski, by zapalić znicze na grobach przodków i swoich bohaterów. Nekropolia, która przez lata było kością niezgody pomiędzy Polakami i Ukraińcami, w obliczu wspólnego wroga ma szansę stać się miejscem pojednania we wspólnym bólu. Obchodom Uroczystości Wszystkich Świętych we Lwowie przyglądał się fotograf Biełsatu.
Cmentarz Łyczakowski jest jedną z najstarszych nekropolii naszego regionu. Spoczywają na nim zasłużeni synowie i córki narodu polskiego i ukraińskiego: pisarze, muzycy, przedsiębiorcy, powstańcy styczniowi i żołnierze wojen XX i XXI wieku.
Przez długi czas będący jego częścią Cmentarz Orląt Lwowskich był kością niezgody pomiędzy obydwoma zamieszkującymi miasto narodami. Dla miejscowych Polaków (ale też wielu mieszkańców Polski) jest to miejsce święte. Z kolei dla wielu Ukraińców był on symbolem dawnej polskiej dominacji we Lwowie.
Od początku wojny z Rosją o Donbas w 2014 roku na Łyczakowie pojawiają się nowe groby – po pochówki poległych na wschodzie Ukrainy mieszkańców Lwowa. Nowy, ukraiński cmentarz wojskowy powstaje jakby w opozycji do Cmentarza Orląt Lwowskich. Pod względem architektonicznym jest jednak jego kontynuacją – w obu przypadkach wieniec krzyży otacza centralny plac z płytą.
1 listopada od rana mieszkańcy Lwowa odwiedzają oba te cmentarze wojenne. Na groby obrońców Ukrainy poległych w latach 2014-2022 przychodzą krewni i znajomi, dla których śmierć spoczywającego tam żołnierza wciąż jest żywą raną. Niektóre groby toną w kwiatach, ale na niektórych są tylko pojedyncze znicze – lwowskie rodziny też uciekły przed wojną na Zachód.
Cmentarz Orląt wygląda zupełnie inaczej – to już nie jest miejsce pochówku kogoś bliskiego, tylko pomnik, miejsce pamięci narodowej. Dzięki poprawie stosunków polsko-ukraińskich nad grobami znów górują odsłonięte w maju kamienne lwy.
Na każdym nagrobku stoi biały lub czerwony znicz, ale ustawili je wolontariusze Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Wojskowymi we Lwowie – harcerze, uczniowie polskich szkół i członkowie polskich organizacji.
Z okazji Wszystkich Świętych nabożeństwo na Cmentarzu Orląt Lwowskich celebrował wczoraj metropolita archidiecezji lwowskiej Ukraińskiego Kościoła Rzymskokatolickiego abp. Mieczysław Mokrzycki, który w rozmowie z PAP powiedział:
– Oddajemy cześć wszystkim świętym, a także prosimy ich o wstawiennictwo u Pana Boga, abyśmy za ich przykładem osiągnęli niebo. Co roku gromadzimy się na Cmentarzu Orląt, Cmentarzu Łyczakowskim, dziękujemy naszym przodkom za to, że tak wiernie bronili naszej ojczyzny, byli wierni Kościołowi. Dzisiaj wspominamy także tych wszystkich, którzy oddali swoje życie za Ukrainę, za kraj w którym żyją (…) i pamiętamy też o naszych bliskich którzy potrzebują jeszcze naszej modlitwy. W tych intencjach będziemy składać najświętszą ofiarę.
Od wiosny bieżącego roku na Łyczakowie rośnie kolejny cmentarz wojskowy, który tym razem nie dzieli, ale łączy oba narody. Także w dniu Wszystkich Świętych na Marsowym Polu, na lewo od głównej bramy odbywają się pogrzeby żołnierzy poległych w pełnoskalowej wojnie z Rosją.
Spoczywają tu żołnierze wszystkich narodowości i wyznań wieloetnicznego Lwowa. Dla miejscowych Polaków i Ukraińców to bohaterowie ponad podziałami, którzy polegli, broniąc ich przed agresją wspólnego wroga.
W przyszłości, gdy ucichną już działa i pogrzebowe dzwony, cmentarz ten będzie miał szansę stać się miejscem wspólnej pamięci mieszkańców Lwowa.
Tekst Piotr Jaworski, zdjęcia Jauhien Atciecki, belsat.eu
