Украінскія ўлады называюць пазіцыю Ціханоўскай незразумелаю. Што яна насамрэч казала пра вайну, Крым і Пуціна
Афіцыйны Кіеў ужо больш за два гады адмаўляецца мець кантакты з лідаркаю беларускіх дэмакратычных сілаў Святланаю Ціханоўскаю. Маўляў, ейная пазіцыя адносна Расеі і Пуціна незразумелая. З гэтай нагоды карэспандэнты «Белсату» пастанавілі паглядзець, якія заявы рабіла Ціханоўская, што яны гэтак не падабаюцца ў Кіеве.
Старшыня камітэту замежных справаў Вярхоўнай Рады Украіны, дэпутат праўладнай фракцыі «Слуга народу» Аляксандр Мэрэжка ў каментары радыё «Свабода» распавёў, чаму Кіеў дасюль не мае кантактаў з лідаркаю беларускіх дэмакратычных сілаў Святланаю Ціханоўскай. Разам з Расеяй Украіна застаецца адзіным суседам Беларусі, якія не мелі з ёю афіцыйных кантактаў.
«Пазіцыя Ціханоўскай адносна Расеі і Пуціна недастаткова зразумелая. Яна быццам баіцца называць рэчы сваймі імёнамі. Напрыклад, ясна сказаць, што Расея – тэрарыстычная дзяржава, агрэсар і вораг беларускага народу. Да таго ж у ейным асяроддзі ёсць некалькі сумнеўных асобаў. Яна таксама рабіла заявы, звязаныя з Украінай, якія выклікалі неразуменне ва Украіне», – кажа ўкраінскі палітык.
Якія ж заявы пра Расею і Пуціна былі недастаткова зразумелыя? Вядома, Ціханоўскай любяць згадваць тое, што яна яшчэ ў верасні 2020 года, заклікаючы прэзідэнта РФ да дыялогу, назвала яго «мудрым кіраўніком», якому не варта слухаць «фантазіяў аднаго чалавека» – Аляксандра Лукашэнкі. Пры гэтым у той жа размове яна, кажучы пра тую мудрасць, патлумачыла яе дыпламатыяй.
Але і ва Украіне прэзідэнту Уладзіміру Зяленскаму любяць згадваць, як ён у 2014 годзе, каб Пуцін не ставіў ягонай радзімы на калені, быў гатовы сам «маліць на каленях», а ўжо былога прэзідэнта Віктара Януковіча называў «моцным чалавекам». Палітык пасля тлумачыў словы эмацыйнасцю і гатовасцю зрабіць усё дзеля краіны. І да ягонага атачэння ва Украіне ёсць пытанні ў звязку з «сумнеўнымі» асобамі.
Таму, каб не згадваць справы даўно мінулых дзён і не шукаць шкілетаў, якія могуць быць у кожнага, паглядзім, што казала Святлана Ціханоўская пра вайну ва Украіне і пра Расею пасля пачатку поўнамаштабнага ўварвання.
Пуцін – агрэсар, а расейскія войскі павінны пакінуць Беларусь
Заяву ўкраінскага дэпутата можна лічыць адказам на зварот Святланы Ціханоўскай ад 10 кастрычніка, у якім яна заклікала Уладзіміра Зяленскага «збудаваць альянс з дэмакратычнаю Беларуссю» і выказала гатовасць «дзеяць разам з Украінаю».
Яна таксама заявіла, што «беларусы – гэта не Лукашэнка», які «ўжо не прымае рашэнняў, за яго гэта робіць Крэмль». Паводле яе, «Беларусь павінна выйсці з вайсковых, палітычных і эканамічных саюзаў з Расеяй, якія падрываюць нацыянальныя інтарэсы нашай краіны».
Але гэта быў далёка не адзіны і не першы выступ Ціханоўскай адносна агрэсіі Расеі супраць Украіны.
Яшчэ 10 лютага яна асудзіла правядзенне ў Беларусі супольных беларуска-расейскіх вучэнняў, якія праз два тыдні сталіся прыкрыццём для нападу войскаў РФ з беларускай тэрыторыі на ўкраінскую. Падымала Ціханоўская пытанні пагрозаў Украіне з боку рэжыму Лукашэнкі і на Мюнхенскай канферэнцыі бяспекі 19 лютага.
«Мы патрабуем неадкладна вывесці расейскія войскі з нашай тэрыторыі. Мы будзем дамагацца, каб гэтае пытанне было вынесенае на разгляд Рады бяспекі ААН. Мы ўжо скіравалі лісты ў краіны ЕЗ з прапановамі новых моцных санкцыяў, якія б’юць па рэжыме, а не па людзях. Мы правядзём кансультацыі з суседзямі, Еўрапейскім Звязам, ЗША і Вялікаю Брытаніяй», – заяўляла Святлана Ціханоўская за чатыры дні да расейскага ўварвання.
Але ўначы 24 лютага Расея, у тым ліку з тэрыторыі Беларусі, напала на Украіну:
«Сёння зранку Расея напала на Украіну, парушаючы фундаментальныя прынцыпы міжнароднага права. У гэтым вераломным акце агрэсіі была задзеяная беларуская тэрыторыя і Узброеныя сілы Беларусі. Лукашэнка і ягоны рэжым цалкам падзяляюць з прэзідэнтам Расеі адказнасць за гэтую вайну. Нелегітымны кіраўнік Беларусі ўвёў замежныя войскі і зрабіў нашую краіну непасрэдным удзельнікам канфлікту. Гэта дзяржаўная здрада і здрада інтарэсам нашага народу і беларускай дзяржавы», – падкрэсліла Ціханоўская ў дзень пачатку поўнамаштабнай вайны.
Акрамя таго, у адказ на дзеянні рэжыму абвясціла пра пачатак стварэння Пераходнага кабінету. Неўзабаве яна заклікала беларусаў да пратэстаў супраць вайны, якія і пачаліся 27 лютага. Тым жа, хто хацеў больш рашучых дзеянняў, Ціханоўская паведаміла, што лічыць «сваім абавязкам у такой сітуацыі падтрымліваць любы актыўны спосаб змагання». Больш за тое, яна абвясціла антываенную мабілізацыю і падтрымала ўтварэнне беларускіх добраахвотніцкіх фармаванняў у складзе ўкраінскай арміі.
Працягвала лідарка дэмакратычных сілаў падтрымліваць Украіну і надалей, у тым ліку заклікаючы да новых санкцыяў супраць Лукашэнкі і Пуціна ды закрыцця ўсіх шчылінаў, якія дазваляюць іх унікнуць. Але яе настойліва адмаўляліся чуць у Кіеве.
«Для мяне відавочна: каб узнавіць мір і бяспеку, расейскія войскі павінны выйсці з тэрыторыі і Украіны, і Беларусі. Але і Лукашэнка павінен сысці таксама. Цяпер ён спрабуе перайграць, прабрацца на перамовы і выдаць сябе за міратворцу, а не суагрэсара Пуціна. Але ад імя беларусаў на перамовах павінны гаварыць сапраўдныя прадстаўнікі народу. А Лукашэнка і ягоныя пасобнікі павінны быць прыцягнуты да адказнасці за свае злачынствы – і перад беларусамі, і перад украінцамі», – заяўляла Ціханоўская 8 красавіка.
Паводле дэмакратычнай лідаркі, «да барацьбы з Лукашэнкам на нас лягла яшчэ і барацьба непасрэдна з Пуціным». Сам жа Пуцін, казала яна, – гэта «агрэсар, дыктатар, які гатовы дзеля сваіх амбіцыяў акупаваць чужыя краіны, бамбаваць дзіцячыя сады, выпальваць на целах людзей надпісы і сціраць у пыл цэлыя гарады. Магчыма, ён хацеў увайсці ў падручнікі вялікім заваёўнікам, але застанецца там як забойца. І на адной старонцы з ягоным фота, спадзяюся, будуць фатаграфіі Бучы, Марыупалю і Барадзянкі – як вынікаў ягонага кіравання».
Дзе ў гэтых словах, на думку Мэрэжкі, недастаткова зразумелая пазіцыя Ціханоўскай адносна Расеі і Пуціна, застаецца няясным. Хіба што дэпутат проста незнаёмы з ейнымі заявамі.
А чый Крым?
Сярод прэтэнзіяў да Святланы Ціханоўскай з украінскага боку таксама часта гучаць абвінавачанні адносна нібыта невыразнай пазіцыі аб прыналежнасці Крыму, які з 2014 года анексаваны Расеяй.
Сапраўды, перад выбарамі 2020 года і падчас гарачага этапу пратэставай кампаніі выказванні Ціханоўскай не вылучаліся канкрэтыкай:
«Юрыдычна Крым украінскі, а фактычна – расейскі», – казала яна 27 ліпеня 2020 года, за два тыдні да выбараў.
Пры гэтым яна падкрэслівала, што пытаннем Крыму проста не хацела падзяляць беларускае грамадства, а хацела аб’яднаць усе сілы дзеля змены ўлады. Той улады, якая праз паўтара года зробіцца суагрэсарам у расейскай вайне супраць Украіны.
Больш за тое, пазіцыя Ціханоўскай была вельмі падобнаю да вонкавай палітыкі афіцыйнага Менску, якой гадамі карыстаўся Лукашэнка. Што ніяк не замінала яму мець кантакты з украінскімі ўладамі.
«Дэ-факта Крым стаўся часткаю Расеі. Сітуацыя развіваецца дэ-факта. І мы будзем з РФ. Што будзе дэ-юрэ, гэта будзе потым. Крым сёння – гэта частка тэрыторыі Расеі. Можна прызнаваць ці не прызнаваць, ад гэтага нічога не зменіцца», – сказаў той яшчэ ў сакавіку 2014 года. Пры гэтым яшчэ абвінаваціў у анексіі ўкраінскія ўлады, якія нібыта забаранілі расейскую мову і ціснулі на расейскамоўных.
Аднак заявы Лукашэнкі ніякім чынам не ўплывалі на стаўленне да яго ўладаў Украіны. З ім сустракаліся як Пятро Парашэнка, так і Уладзімір Зяленскі. І нават праводзілі супольныя форумы рэгіёнаў у 2018 і 2019 гадах – у Гомлі і Жытоміры адпаведна.
30 лістапада 2021 года Лукашэнка пайшоў яшчэ далей і заявіў:
«Крым дэ-факта – гэта расейскі Крым. Пасля рэферэндуму і дэ-юрэ Крым стаўся расейскім».
Ягоныя чыноўнікі прызналі паўвостраў часткаю РФ нават раней.
У адрозненне ад Лукашэнкі, Ціханоўская ў лістападзе 2020 года заявіла, што далучэнне Крыму да Расеі супярэчыць міжнароднаму заканадаўству. Яшчэ праз некалькі месяцаў выразна падкрэсліла: «Крым – украінскі».
«Калі кажаш няпэўна, гэта не значыць, што ты памыляешся, ты проста размаўляеш на дыпламатычнай мове. Цяпер я выразна сказала, адказала на пытанне», – сказала Святлана Ціханоўская ў інтэрв’ю, апублікаваным яшчэ 1 красавіка 2021 года.
Тады дэмакратычная лідарка параіла ўладам Украіны «больш рашучых заяваў, больш жорсткай пазіцыі і нейкай фінансавай ізаляцыі Беларусі, бо гэта вельмі важны пункт ціску на рэжым». Але афіцыйны Кіеў на гэта не пайшоў. Да поўнамаштабнай вайны заставаўся менш як год.
Макар Мыш belsat.eu
