12 лістапада ў Менску затрымалі шэраг актыўных студэнтаў, сярод якіх апынулася гарадзенка Кася Будзько. Дзяўчына праходзіць у крымінальнай справе і застаецца ў СІЗА на Валадарскага.
12 лістапада а 10-й гадзіне раніцы ў кватэру, дзе жыла Кася, уварваліся невядомыя. Дзверы выламалі, у кватэры правялі ператрус – забралі кампутар, а Касю завезлі ў КДБ.
У гэты дзень былі затрыманыя 10 моладзевых актывістаў, студэнтаў розных ВНУ Беларусі, сярод якіх сяброўка Каардынацыйнай рады, прадстаўніца Святланы Ціханоўскай у справах моладзі і студэнтаў Алана Гебрамарыям, прэс-сакратарка ЗБС Ксенія Сырамалот, студэнтка БДПУ Яна Арабейка. Таксама з ператрусам прыйшлі ў офіс ЗБС.
Касю абвінавацілі паводле артыкулу 342 Крымінальнага кодэксу. Ёй закідаюць арганізацыю дзеянняў, якія груба парушаюць грамадскі парадак, ці ўдзел у іх. Разам з іншымі затрыманымі ў гэты дзень студэнтамі яе прызналі палітзняволенай.
«Кася заўсёды была актыўнай. Спачатку яна вучылася ў Гарадзенскім універсітэце імя Янкі Купалы на факультэце дызайну, але ёй не хапала актыўнасці аднагрупнікаў. Вырашыла, што ў Менску будзе лепш, і пасля першага курсу дамаглася пераводу туды», – распавядае ў размове з «Белсатам» бацька дзяўчыны, вядомы ў Горадні футбольны заўзятар Віталь Будзько.
У Горадні Кася ўдзельнічала ў выставах і моладзевых творчых праектах. Напрыклад, у арт-праекце «Выстава ў падваротні», калі мастакі вывесілі свае працы ў арцы на Савецкай вуліцы. Або «Галерэі аднаго дня», калі маладзёны выставілі свае працы ў пустой кватэры ў цэнтры гораду, без цэнзуры і рамак, праўда, толькі на адзін дзень.
«Кася заўсёды любіла маляваць, але для сябе, ніякай мастацкай адукацыі ў яе не было. Спачатку яна хацела паступаць у Лінгвістычны ўніверсітэт, пасля – стаць лагапедам. Але калі дайшло да справы, перадумала: маўляў, я буду ўсё жыццё лагапедам? Не, я не згодная. Вырашыла паступаць на дызайн, літаральна за месяц падрыхтавалася і паступіла. Мы з жонкай самі калісьці вучыліся на мастакоў, але мастакамі не сталі. А дачка, магчыма, стане», – распавядае бацька дзяўчыны.
У Менску Кася жыла ў бабулі і дзядулі. 12 лістапада яны былі на лецішчы. Ім патэлефанавалі суседзі і сказалі, што ў кватэру ломяцца невядомыя.
«Суседзі патэлефанавалі і нам у Горадню, таксама выклікалі міліцыю. Міліцыя прыехала і адразу з’ехала. Мы хутка сабраліся і паехалі ў Менску. Пакуль прыехалі, вобшук у кватэры быў ужо скончаны, нікога не было. Увечары нам патэлефанавалі з КДБ і сказалі, што Кася ў СІЗА. Праз тыдзень яе перавялі на Валадарскага. Справу нібыта перадалі ў Следчы камітэт, але пакуль ніякіх следчых дзеянняў не вядзецца. Больш асабліва інфармацыі няма. Адвакатка – пад падпіскай аб неразгалошванні. Ведаем толькі, што Кася трымаецца і пачуваецца добра», – кажа Віталь Будзько.
У гэты дзень разам з Касей затрымалі ейную сяброўку, мастачку Яну Арабейку. Дзяўчаты разам удзельнічалі ў творчых імпрэзах. Напрыклад, у ліпені зладзілі майстар-клас вырабу паштовак салідарнасці падчас адмысловага онлайн-марафону: вучылі ўсіх ахвотных рабіць прыгожыя паштоўкі, перапісвалі пажаданні вязням, якія дасылалі людзі.
Кася цікавіцца экалогіяй ды займаецца прасоўваннем экалагічнай тэмы: велапаркоўкамі, асобным зборам смецця. Любіць ровар, веганка. Акрамя гэтага, дзяўчыну цікавяць праблемы гендарных стэрэатыпаў, фемінізм.
«Кася піша ў лістах, што малюе. Допытаў не вядзецца, заняцца асабліва няма чым. Прасіла перадаць ёй прылады для малявання, а таксама даслаць сямейныя фотаздымкі. Магчыма, хоча зрабіць на сцяне камеры галерэю. З аднаго боку, яна актыўная, нефармальная, але разам з тым – сціплая. Падышоў узрост прыняцця рашэнняў, і яна сама робіць выбар, што і як ёй рабіць», – распавядае Віталь Будзько.
На ягоную думку, студэнты, асабліва ў Менску, паказалі вялікую актыўнасць і сталі адным з рухавікоў падзеяў, якія адбываюцца ў краіне. Таму на іх пачалі ціснуць, самых актыўных спрабуюць ізаляваць, каб студэнцкі рух спыніўся.
«Мы ўсе вельмі перажываем, хвалюемся. Не зразумела, што будзе далей. Калі паглядзець на тое, што адбывалася на мінулых выбарах, то ўлады набіралі сабе закладнікаў – палітвязняў, а пасля гандлявалі імі за крэдыты і паляпшэнне адносінаў з Захадам. Так разумею, і зараз палітвязні могуць стаць разменнай манетай у геапалітычный гульні. Магчыма, мая дачка трапіла ў такія закладнікі. Пасля таго, як у нас пачалі даваць тэрміны за маляванне на асфальце, ужо, напэўна, нічога не можа здзівіць. Галоўнае, каб Кася не зламалася. Вядома, трапіць у такія ўмовы цяжка. Па лістах, па тым, што кажа адвакат, пакуль трымаецца бадзёра. Я спадзяюся, што яна заранёў маральна падрыхтавалася да такога развіцця падзеяў», – кажа Віталь Будзько.
Кася – прыхільніца Задзіночання беларускіх студэнтаў, на якое быў скіраваны ціск.
Задзіночанне беларускіх студэнтаў працуе з 1989 года. Гэта найстарэйшая студэнцкая арганізацыя ў Беларусі, якая рэпрэзентуе беларускае студэнцтва ў Еўропе (напрыклад, ЗБС – прадстаўніка Еўрапейскага звязу студэнтаў, ESU), мае шматлікія міжнародныя кантакты і выбітную гісторыю.
Падтрымаць Касю Будзько ды іншых студэнтаў можна лістамі на адрас: 220030 Менск, СІЗА-1, Валадарскага 2.
Саша Праўдзіна belsat.eu