1463. Столькі, паводле праваабарончага цэнтру «Вясна», палітвязняў у Беларусі. Ініцыятыва «dissidentby» падае больш высокую лічбу – 1680.
Глядзіце сюжэт у нашым відэа:
Затрыманне, арышт, суд, вырак. У гэтым ланцужку ключавую ролю граюць суддзі – кажа прэсавы сакратар «BELPOL», былы палітвязень Аляксандр Кабанаў:
«Ні следчыя, ні пракуроры, ні амапаўцы, гестапаўцы. У першую чаргу гэта суддзі. Калі ў мяне ішло следства, я свайму следчаму сказаў: “Паслухай, вы рана ці позна адкажаце за ўсё!” А ён мне на гэта сказаў: “А мы тут прычым? Цябе будзе судзіць суд”».
З такою прамоваю Лукашэнка выступаў перад суддзямі сёлета ў красавіку. Пры гэтым нібыта пераконваў: нам няма чаго саромецца – нават пасля 2020-га:
«Мы паступілі правільна. Памятайце, вы баранілі сваю краіну. І мы з вамі ўратавалі тую краіну».
А вось і ўзнагарода. 6 новых суддзяў у Вярхоўным Судзе. Амаль усе яны выносілі відавочна палітычныя прысуды.
«Несумненна, у рэаліях рэжыму Лукашэнкі, у яго сусвеце, прасоўваюцца па кар’ернай лесвіцы тыя асобы, якія, з аднаго боку, лаяльныя, а з другога боку – тыя, на каго ёсць пэўны кампрамат», – зазначае юрыст Народнага антыкрызіснага ўпраўлення Арцём Праскаловіч.
Сярод тых, хто зойме месца ў Вярхоўным Судзе, Святлана Бандарэнка. Да гэтага працавала ў Менскім гарадскім судзе. Вынесла не менш за 118 палітычна матываваных рашэнняў. 8 гадоў няволі журналісту-расследавальніку Сяргею Сацуку, завочна 12 гадоў калоніі Аляксандры Герасімені і Аляксандру Апейкіну, выракі журналістцы Кацярыне Барысевіч і лекару Арцёму Сарокіну ў справе «аб нуль праміле». Кацярыну і Арцёма судзілі за тое, што яны даказалі: забіты сілавікамі на плошчы Пераменаў Раман Бандарэнка быў цвярозы, а не пʼяны, як сцвярджалі прапагандысты і нават сам Лукашэнка.
Таксама ў Вярхоўны Суд перавялі Аляксея Хлышчанкова з Гомля. Ён вынес прынамсі 51 палітычна матываванае рашэнне. Сярод іншага, прысудзіў 4 гады пазбаўлення волі журналісту Яўгену Меркісу.
Новыя прызначэнні тычыліся не толькі Вярхоўнага Суда. Гэтак, Андрэй Бычыла раней быў простым суддзём суда Пінскага раёну, цяпер жа ён яго ўзначаліць. Бычыла, між іншага, вынес прысуд інваліду 2 групы Мікалаю Клімовічу: 2 гады калоніі за карыкатуру на Лукашэнку. Клімовіч папярэджваў: хворае сэрца не вытрымае, але суддзя не паслухаў. Праз тры месяцы палітвязень памёр.
«Няважна, якая ў цябе хвароба, няважна, учыніў ты злачынства ці не ўчыніў. Зверху спушчаны загад, і яго трэба выконваць. Гэтыя загады спускаюць супрацоўнікі КДБ у асноўным. У КДБ ёсць аддзел, які працуе менавіта з суддзямі», – кажа Аляксандр Кабанаў.
Юрыст Арцём Праскаловіч нагадвае: паводле беларускага заканадаўства, за заведама неправасудны вырак суддзю могуць пакараць нават 10 гадамі турмы. Але некаторых ударнікаў палітычных выракаў трэба судзіць і паводле іншага артыкулу: за падтрыманне ўзброенага захопу ўлады ў 2020.
«Я лічу, што ўсе яны ёсць саўдзельнікамі гэтага злачынства, якое не мае тэрміну даўніны і за якое прадугледжанае пажыццёвае пакаранне».
Часам не да законаў – прызнаваўся сам Лукашэнка. Гэта пацвярджаюць лічбы ад «Праекту за сусветную справядлівасць». Паводле новага даследавання, Беларусь у глабальным Індэксе вяршэнства закону – на 104 месцы сярод 142 краінаў.
Алесь Яшчанка, «Белсат»
