Eksperci z obu stron granicy spotkali się, by omówić sposoby przywrócenia stanu pierwotnego Narewce i puszczańskim bagnom – poinformował dziś białoruski Park Narodowy “Puszcza Białowieska”.
Głównym tematem rozmów była Narewka – rzeczna arteria Puszczy Białowieskiej. 150 lat temu jej bieg został uregulowany, by spławiać nią drewno z puszczy. Kolejne prace melioracyjne – już w komunistycznej Polsce i sowieckiej Białorusi – doprowadziły do osuszenia torfowisk, bagien i podmokłych łąk.
Uregulowanym korytem woda płynie szybciej, stopniowo osuszając las. Wraz ze zmianami klimatycznymi doprowadziło to do masowej inwazji korników na osłabione drzewa po obu stronach granicy.
– W ostatnich latach zgubny efekt melioracji na terenie parku narodowego stał się bardziej widoczny w związku ze zmianami klimatu. Obniża się poziom wód gruntowych. Wiosną życiodajna wilgoć przestała zbierać się w puszczy we wcześniejszych objętościach. Skutkuje to masowym wysychaniem lasów świerkowych i jesionowych po białoruskiej i polskiej stronie. Puszcza Białowieska to jeden las – na stronie portalu ptushki.org skomentował Alaksandr Winczeuski, dyrektor białoruskiej organizacji Ochrona Ptaków Ojczyzny (APB).
Polscy i białoruscy eksperci są zgodni – należy zatrzymać wilgoć w lesie poprzez przywrócenie rzecznych meandrów, bagien i rozlewisk. Puszcza Białowieska to jeden ekosystem, chociaż podzielony granicą państwową. Kwestia przywrócenia Narewce stanu pierwotnego jest więc wspólną sprawą.
– Jeśli spojrzymy na mapę, zobaczymy, że oba parki narodowe są nanizane na tą rzekę. Dlatego projekt renaturalizacji Narewki ma ważny aspekt transgraniczny. Chcemy, by projekt ten można było uznać za pokazowy, interesujący nie tylko dla naukowców, ale też turystów – powiedział Alaksandr Bury, dyrektor białoruskiego Parku Narodowego “Puszcza Białowieska”.
Podczas seminarium wykład o naukowych przesłankach “uwolnienia” rzeki wygłosił Maksim Jarmachin z białoruskiej Narodowej Akademii Nauk. Z kolei dyrektor Bury podkreślił, że przywrócenie rzece jej naturalnego biegu jest obecnie dla białoruskiego parku narodowego priorytetem.
Działania w tym kierunku zostały już wykonane po obu stronach granicy. W tym roku białoruscy wolontariusze z APB i pracownicy parku przeprowadzili szereg projektów renaturalizacyjnych. Dzięki specjalnym tamom, w dawne meandry wróciła uregulowana rzeczka Sałamianka. Przywrócono też dopływ wody do leśnych bagien – Dziki Nikar, Papialewa i Dzikaje.
Doświadczenie w tej dziedzinie ma też strona polska. W latach 2013-2014 w ramach projektu ochrony orlika krzykliwego odtworzono 10 meandrów Narewki. Dzięki temu na przestrzeni zaledwie 2,3 km, rzeka stała się o prawie o połowę dłuższa – informuje Polsat.
Lasy Państwowe chcą kontynuować prace po polskiej stronie granicy. Mogłyby one zostać zrealizowane na dwóch sztucznie wyprostowanych odcinkach Narewki. To 12 km rzeki w nadleśnictwach Białowieża i Browsk. Znajdują się one poza Białowieskim Parkiem Narodowym, w którym prace hydrotechniczne byłoby problemem.
– Skoro ktoś kiedyś nie bał się wyprostować Narewki, to, dlaczego my mamy się teraz obawiać, by przywrócić jej naturalny przebieg? – powiedział Roman Kalski z Polskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków.
Dwudniowe seminarium odbyło się 5 i 6 grudnia w Kamieniukach po stronie białoruskiej. Polskę reprezentowali przedstawiciele Lasów Państwowych, Białowieskiego Parku Narodowego i pozarządowych organizacji ochrony przyrody. Stronę białoruską reprezentowała dyrekcja Parku Narodowego “Puszcza Białowieska”, badacze z Narodowej Akademii Nauk Białorusi, odpowiedzialni za ochronę przyrody urzędnicy obwodu brzeskiego, przedstawiciele zarządu melioracji regionu oraz ekolodzy z towarzystw Bagna i Ochrona Ptaków Ojczyzny.
Spotkanie odbyło się w ramach białoruskiego Programu Wsparcia Ochrony Puszczy Białowieskiej. To wspólna, państwowo-obywatelska inicjatywa parku narodowego, Ochrony Ptaków Ojczyzny i Frankfurckiego Towarzystwa Zoologicznego.
