– Co do większości kwestii jesteśmy absolutnie zgodni. Jesteśmy przekonani, że do uzgodnienia pozostały wyłącznie kwestie techniczne, i myślę, że w bardzo krótkim czasie zamkniemy dyskusje na ten temat – powiedziała w czwartek w Wilnie Elżbieta Rogowska po spotkaniu grup roboczych przygotowujących uroczystości pochówku.
Wskazała, że sprawą otwartą pozostają napisy, i podkreśliła, że „wolą obu stron jest, aby napisy były (w dwóch językach) identycznie brzmiące i symetryczne, jeśli chodzi o umiejscowienie”. Rogowska powiedziała też, że strona polska „jest wdzięczna za możliwość zapoznania się z projektem, za wolę i chęć strony litewskiej do przedyskutowania szczegółowych kwestii związanych z upamiętnieniem powstańców styczniowych”.
Zgodnie z propozycją strony litewskiej odnalezione szczątki, wśród których są m.in. należące do przywódców zrywu z 1863 roku Zygmunta Sierakowskiego i Konstantego Kalinowskiego, spoczną w centralnej kaplicy wileńskiego cmentarza Rossa.W ocenie strony polskiej „kaplica jest doskonałym miejscem do utworzenia mauzoleum upamiętniającego powstańców”.
Projekt przewiduje, że w dwóch niedużych niszach kaplicy, znajdujących się po obu stronach od wejścia, mają być ustawione sarkofagi o wymiarach 70 x 40 x 40 cm. Na każdym z nich ma być wypisane nazwisko powstańca w dwóch językach.
W związku z tymi planami Biełsat skontaktował się z ambasadą Białorusi w Wilnie, aby wyjaśnić, czy władze w Mińsku nie czyniły (bądź też nie czynią) starań o dodanie napisów w języku białoruskim. Naszej korespondentce złożono tam jednak dziś tylko życzenia z okazji Dnia Kobiet i poproszono o przypomnienie się w poniedziałek. Na Białorusi 8 marca jest dniem wolnym od pracy.
Spróbowaliśmy też wyjaśnić tę sprawę u przedstawicieli litewskich władz:
– Jeżeli będzie zainteresowanie, będziemy rozmawiać o tym ze stroną białoruską. Na razie takiego wyraźnego zainteresowania jak ze strony polskiej, nie było. Wczoraj dość konstruktywnie i w pozytywnej atmosferze omówiliśmy wszystkie kwestie. Polska delegacja była zadowolona z tego, jakie wybraliśmy miejsce – powiedział Biełsatowi Deividas Matulionis, wicekanclerz litewskiego rządu.
Obie nisze z sarkofagami ma zwieńczyć trójpolowy herb Rzeczypospolitej wprowadzony przez Rząd Narodowy 10 stycznia 1863 roku, przedstawiający Orła Białego, Pogoń i św. Michała Archanioła, czyli godła Polski, Litwy i Rusi. Naprzeciwko sarkofagów zostanie też ustawiony nieduży ołtarz.
Prace renowacyjne kaplicy z funduszy unijnych rozpoczną się już wkrótce, a uroczystości pogrzebowe planowane są na jesień.
– Litwa liczy na to, że w uroczystościach udział wezmą wysocy urzędnicy państwowi Polski, a także innych państw związanych z powstaniem: Ukrainy, Białorusi, Łotwy – podano w czwartkowym komunikacie litewskiego rządu.
Podczas prac archeologicznych prowadzonych w 2017 roku na Górze Zamkowej w Wilnie znaleziono szczątki 17 osób. Okazało się, że są to szczątki powstańców straconych na wileńskim placu Łukiskim i pogrzebanych przez władze carskie w tajemnicy przed bliskimi i mieszkańcami miasta.
W ubiegłym roku, podczas dalszych prac, na górze odnaleziono szczątki kolejnych trzech powstańców. Trwają poszukiwania zwłok jeszcze jednego – według historycznych źródeł na Górze Zamkowej zostało pogrzebanych 21 osób.
Wśród odnalezionych są dwaj przywódcy powstania, Zygmunt Sierakowski i Konstanty Kalinowski. Co do autentyczności szczątków Sierakowskiego nie ma najmniejszej wątpliwości. Dowodem na to jest znajdująca się na prawej ręce złota obrączka z wygrawerowanym napisem na wewnętrznej stronie: “Zygmunt Apolonia 11 sierpnia/30 lipca 1862 r.”. Żoną generała Sierakowskiego była Apolonia z Dalewskich. Druga data na obrączce to dzień ich ślubu.
Co do Kalinowskiego, do ostatecznego potwierdzenia już ustalonej tożsamości potrzebne jest badanie DNA pobranego ze szczątków jego brata, spoczywającego w rodzinnym grobie w Świsłoczy na Białorusi.
pj/belsat.eu wg PAP
