Aby wyłonić wspólnego kandydata na wybory prezydenckie, białoruska koalicja opozycyjnych partii centroprawicowych planuje przeprowadzenie prawyborów.
– Jest decyzja polityczna o przeprowadzeniu prawyborów. Na razie swoich kandydatów do udziału zgłosiły partie wchodzące w skład koalicji centroprawicowej – mówi Anatol Labiedźka ze Zjednoczonej Partii Obywatelskiej (AHP), do niedawna jej wieloletni lider.
W skład koalicji wchodzą jeszcze Ruch “O Wolność” i komitet organizacyjny na rzecz utworzenia Białoruskiej Chrześcijańskiej Demokracji (BChD).
AHP wytypowała do udziału w prawyborach Mikałaja Kazłowa, p.o. szefa partii. Ruch “O Wolność” ma wystawić swojego szefa Jurasia Hubarewicza, a BChD – Pawła Siewiaryńca.
Wybory prezydenckie na Białorusi powinny odbyć się nie później niż 30 sierpnia 2020 r., a za faworyta uważa się Alaksandra Łukaszenkę, który sprawuje urząd szefa państwa od 1994 r.
Jak zapewnia Labiedźka, procedura jest otwarta i mogą do niej dołączyć inni przedstawiciele opozycji, o ile zgodzą się na pewne warunki wstępne. Chodzi m.in. o wkład finansowy, którego wysokość ma być jeszcze ustalona, potwierdzenie, że ma się sztab pracowników itp.
Według Labiedźki głównym plusem przeprowadzenia prawyborów jest połączenie sił opozycji i zwiększenie szans na wymagane do rejestracji zebranie 100 tys. podpisów obywateli.
Chęć startu w wyborach prezydenckich deklarował już m.in. Mikoła Statkiewicz (był kandydatem w 2010 r.) z socjaldemokratycznej Narodnej Hramady.
– Ludzie mnie znają. Wiedzą, jaki jestem, do czego jestem zdolny i na co się decydowałem – mówił nam niedawno polityk i były więzień polityczny.
Gotowość do udziału w kampanii wyborczej zadeklarowała też Alena Anisim, jedna z dwóch niezależnych posłanek w białoruskim parlamencie i działaczka na rzecz odrodzenia języka białoruskiego. O swoim zamiarze wystartowania w wyborach prezydenckich powiedziała w środę białoruskim mediom.
Jak wyjaśniła, decyzję podjęła dość spontanicznie, a „impulsem stały się publikacje wrogów Białorusi na różnych rosyjskich portalach”, przedstawiające działaczy na rzecz języka białoruskiego i państwowości jako „nacjonalistów i rusofobów”. Nie wykluczyła też, że weźmie udział w organizowanych przez opozycję prawyborach.
Jako możliwych kandydatów z szeregów opozycji wskazuje się liderów Ruchu “Mów Prawdę” Taccianę Karatkiewicz (startowała w wyborach prezydenckich w 2015 r.) i Andreja Dzmitryjewa czy Alaksieja Janukiewicza z Białoruskiego Frontu Narodowego.
Labiedźka podkreślił, że droga do udziału w opozycyjnych prawyborach jest otwarta dla wszystkich, którzy podpisują się pod wartościami demokratycznymi, niepodległością państwa i „euroatlantyckim systemem wartości”.
Jak uważa politolog Andrej Kazakiewicz, to jednak nie opozycja będzie istotnym czynnikiem wpływającym na przebieg kampanii prezydenckiej.
– Nasze siły demokratyczne są słabe, zarówno jeśli chodzi o poparcie, jak i możliwości finansowe i organizacyjne. Dlatego też to nie one przesądzą o kształcie kampanii. Decydujące będą sprawy spoza polityki wewnętrznej – sytuacja gospodarcza i tzw. czynnik rosyjski – wyjaśnił ekspert.
Co do Rosji, która w ostatnim czasie „zwiększa presję na Białoruś”, to według analityka jej władze nie zdecydują się na otwartą ingerencję w białoruskie wybory.
– Zastosowana zostanie raczej sprawdzona wcześniej taktyka zastraszania białoruskich władz możliwymi scenariuszami zmiany władzy czy przepychania swojego kandydata po to, by wymusić konkretne ustępstwa – ocenił. – Jest bardzo mało prawdopodobne, by Kreml zdecydował się na publiczne działania, bo to oznaczałoby otwarty konflikt z Mińskiem.
Politolodzy prognozują, że władze mogą wprowadzić zmiany w kalendarzu wyborczym. W 2020 r. oprócz prezydenckich powinny się odbyć także wybory parlamentarne. Spekuluje się, że jedne z nich mogą zostać przyspieszone i odbyć się jeszcze w 2019 r.
Data prawyborów, jak wyjaśnił Labiedźka, będzie uzależniona właśnie od kalendarza wyborczego.
– Gdy poznamy dokładne terminy elekcji, będziemy mogli bardziej precyzyjnie mówić o dacie wyborów wstępnych – zaznaczył.
Julia Cialpuk, cez/belsat.eu wg PAP
