Гэта значыць, што Пуцін, па-за ўсякім сумневам, будзе знаходзіцца на пасадзе прэзідэнта РФ, яшчэ як мінімум два тэрміны. То бок, кіраваць краінай ён будзе (калі дазволіць здароўе) да 2036 года. У гэтым заключаецца ўся сутнасць «канстытуцыйнай» рэформы ў Расеі.
10 сакавіка дэпутат Дзярждумы Валянціна Церашкова (касманаўтка) прапанавала пасля таго, як будуць прынятыя папраўкі ў канстытуцыю, «абнуліць» прэзідэнцкія тэрміны Уладзіміра Пуціна. Патлумачыла яна гэта неабходнасцю захавання стабільнасці ў краіне і рэалізацыі пастулатаў «абноўленай» канстытуцыі.
Што цікава, зроблена гэта было па-тэатральнаму, у працэсе абмеркавання прапановы іншага масцітага дэпутата – Аляксандра Карэліна, які прапанаваў, з прычыны сістэмных зменаў у Канстытуцыі, прызначыць пазачарговыя выбары ў Дзяржаўную Думу.
Нягледзячы на тое, што падобныя гульні чакаліся, тэма роспуску Думы і прэзідэнцтва Пуціна стала асноўнай і адсунула на другі план крызісную эканамічную сітуацыю ў Расеі: падзенне рубля і коштаў на нафту. Магчыма, «чорны аўторак» вымусіў Крэмль паспяшацца з гэтымі палітычнымі ініцыятывамі.
Кропкі над «i» расставіў Пуцін. Ён выказаўся супраць роспуску Думы і даў канчатковае вызначэнне формулы працягу свайго кіравання: «зняць абмежаванні для любога чалавека, для любога грамадзяніна, уключаючы дзейнага прэзідэнта, і дазволіць у будучыні ўдзельнічаць у выбарах». Атрымліваецца, што з аднаго боку Пуцін фармальна не гвалтуе канстытуцыю, г.зн. у Законе застаюцца абмежаванні, паводле якіх адна асоба не можа быць прэзідэнтам больш за два тэрміны, а з другога атрымлівае магчымасць далейшага праўлення. Вядома, гэтую часовую папраўку павінен зацвердзіць рэферэндум і Канстытуцыйны Суд. Але ў расейскіх умовах гэта тэхнічнае пытанне, у рэшце рэшт, гэтая гульня ладзілася менавіта з гэтай мэтай.
Паказальна, што ў сваіх разважаннях з нагоды тэрмінаў кіравання Пуцін чамусьці спаслаўся на досвед ЗША, паказаўшы на той факт, у Штатах канстытуцыйныя абмежаванні (два 4-гадовых тэрміны) для прэзідэнтаў ўвялі толькі ў 1951 годзе. Да гэтага юрыдычных абмежаванняў не было. Але чамусьці прэзідэнтам ЗША нават у галаву не прыходзіла заставацца на высокай пасадзе больш за два тэрміны і тым самым узурпаваць уладу. Выключэнне складала прэзідэнцтва Франкліна Рузвельта, які абіраўся прэзідэнтам чатыры разы, з прычыны таго, што ЗША ўдзельнічалі ў Другой сусветнай вайне. У Злучаных Штатах была моцная традыцыя, усталяваная першым прэзідэнтам ЗША Джорджам Вашынгтонам – не прыпадабняцца тыранам і дыктатарам. Аднак Уладзімір Пуцін, які ў агульнай складанасці пры дапамозе маніпуляцыяў з канстытуцыяй «абіраўся» прэзідэнтам 4 разы, пра гэта нічога не сказаў.
Што цікава, прапаноўваючы механізм «часовага зняцця абмежаванняў», Пуцін паспрабаваў дыстанцыявацца ад практык іншых аўтарытарных рэжымаў на постсавецкай прасторы, да прыкладу Беларусі. У нашай краіне канстытуцыйныя абмежаванні папросту выкрэслілі ў 2004 годзе. Хоць падобныя маніпуляцыі наўрад ці каго-небудзь падмануць. Зразумела, што Пуціну цалкам дастаткова новых 12-ці гадоў, у адваротным выпадку артыкул пра абмежаванні прыбралі б.
Вядома ж, сваё жаданне застацца на «рабом на галеры» Пуцін патлумачыў выключна крытычнай неабходнасцю. Краіна перажывае мноства фінансавых і эканамічных праблем, уцягнутая ў цэлы шэраг вайсковых канфліктаў і супрацьстаянне з Захадам, дзяржава вымушаная змагацца з унутранымі і вонкавымі ворагамі. Цяжкія часы, як вядома, патрабуюць цяжкіх рашэнняў.
Але менавіта праўленне Пуціна ды створаная ім сістэма сталі прычынай цяперашняга стану дзяржавы і грамадства. Гэтая сістэма спарадзіла вайну і крызісы, а зараз забяспечвае сабе далейшае існаванне. Бо відавочна, што цяперашняя сістэма сама па сабе няўстойлівая, у ёй няма механізмаў стабільнасці, акрамя вертыкальнага і персанальнага кантролю і кіравання. Калі з гэтай піраміды выдаліць ключавы элемент (персону Пуціна) наступіць яе маментальны распад, і кіроўныя эліты гэта добра разумеюць.
Так ці інакш, «новая канстытуцыя» і абноўлены прэзідэнт азначае толькі адно – Расея яшчэ доўгі час будзе галерай для сваіх грамадзянаў.
Павел Усаў/МВ belsat.eu
Рэдакцыя можа не падзяляць меркавання аўтара.
