Ёсць у вайскоўцаў такая прыказка: танкі бруду не баяцца. Беларускі афіцыйны лідэр, вялікі прыхільнік мілітары-стылю, мабыць, слушна вырашыў, што і каронавірусу танкі не павінны баяцца. Так, але як жа людзі? А людзі ў аўтарытарных рэжымах заўсёды на другім плане – парады, пяцігодкі і іншая паказуха для правадыроў важнейшыя.
Мерапрыемствы да 75-годдзя Перамогі ў Беларусі адмяняцца ў сувязі з каронавірусам не будуць. Пра гэта заявіў Аляксандр Лукашэнка, размаўляючы 27 сакавіка з работнікамі «Белгіпсу» пад Менскам. Карацей, прэзідэнт гне сваю лінію, працягвае браваду: нам не страшны шэры воўк.
Менск у чадзе і грукаце
У гэтыя дні ўжо на ўсю моц ідзе падрыхтоўка да ваеннага парада 9 траўня. У сувязі з гэтым у сталіцы на месяц абмяжоўваецца рух транспарту. З году ў год з прычыны мілітарызаваных ігрышчаў менчукі пакутуюць ад аўтамабільных затораў, шуму і пылу, цяжкая вайсковая тэхніка драпае асфальт. У 2017 годзе танк знёс асвятляльную мачту на галоўным праспекце, цудам абышлося без ахвяр.
Незадаволеная частка грамадскасці не раз складала петыцыі супраць танкаў у горадзе, аднак – нуль па фазе. Дакладней, рэакцыя была, але спецыфічная. Прэс-сакратар Мінабароны ў лепшых традыцыях дэмагогіі назваў праціўнікаў парадаў ідэйнымі нашчадкамі нацыстаў і калабарантаў.
Не здзіўлюся, калі і зараз дзяржпрапаганда стане налепліваць цэтлікі тым, хто абурыцца ідэяй праводзіць масавыя мерапрыемствы ў гонар Дня Перамогі ва ўмовах пандэміі. Тыпу: не паважаеце подзвіг продкаў.
Мой дзед Іосіф, кулямётчык Чырвонай Арміі, загінуў у баі ў 1944-м. І я ім ганаруся. Але загінуўшых продкаў, прабачце за шчырасць, ужо не падымеш. А вось хто прыйдзе паглядзець парад (у гэтым натоўпе звычайна шмат як раз пажылых, а значыць прадстаўнікоў групы рызыкі) апынуцца ў ідэальных умовах для масавага заражэння.
Як кампраміс – парад можна правесці без масоўкі. Але лепш за ўсё, думаю, было б адмяніць наогул, а сэканомленыя грошы (дарэчы, суму Мінабароны ўтойвае як страшную ваенную таямніцу) пусціць на барацьбу з пандэміяй.
Ідэалогія вышэйшая за бяспеку?
Лукашэнка дэманстратыўна заняў асаблівую пазіцыю ў дачыненні да цяперашняй пандэміі. Высмейвае сусветны, як ён выказваецца, псіхоз і паніку з гэтай нагоды. Раіць для прафілактыкі выпіваць трохі гарэлкі, парыцца ў лазні і працаваць на трактары: «Трактар вылечыць ўсіх».
Падаплёка такой лініі зразумелая: экстраардынарныя захады (татальны каранцін і інш.) пагражаюць падкасіць эканамічныя паказчыкі, якія ў Беларусі і так не выдатныя (адбілася, у прыватнасці, нафтавая вайна з Расеяй). А тут насоўваюцца прэзідэнцкія выбары, калі падзенне эканомікі правадыру будзе зусім недарэчы.
Пакуль, паводле афіцыйных звестак, смерцяў ад COVID-19 у Беларусі няма. Але Лукашэнка моцна рызыкуе. Калі распаўсюджванне інфекцыі, не прывядзі Гасподзь, вырвецца з-пад кантролю, сістэма аховы здароўя захлынецца ад патоку хворых, людзі пачнуць паміраць і стане відавочна, што час для рашучага процідзеяння вірусу быў згублены, то народ, мякка кажучы, не ацэніць гэткі кранальны клопат аб валавых паказчыках.
Аднак калі эканамічную заклапочанасць афіцыйнага лідэра яшчэ можна неяк зразумець, то імкненне любой цаной правесці парадныя мерапрыемствы, гэта значыць паставіць ідэалагічныя штампы, піяр вышэй меркаванняў рэальнай бяспекі людзей – гэта ўжо, па-мойму, ні ў якія вароты не лезе.
Сёння Лукашэнка абмовіўся з нагоды святкавання 75-годдзя Перамогі ў Маскве:
«Але я не ведаю, зыходзячы з таго, што ў іх адбываецца і гэты псіхоз іх ахапіў, ці будуць яны праводзіць гэтыя мерапрыемствы».
То бок, калі Уладзімір Пуцін надумае-ткі згарнуць ўрачыстасці ў сувязі з каронавірусам (а галасаванне па Канстытуцыі ён ужо адсунуў), беларускае кіраўніцтва мае шанец прадэманстраваць асаблівую прыхільнасць рытуалу. Будзе яшчэ адзін феномен, у дадатак да беларускага футбольнага чэмпіянату – адзінага на планеце, не адмененага праз COVID-19.
Беларуская дзяржпрапаганда яшчэ і кпіць з натаўцаў, якія згарнулі праз пандэмію свае маштабныя манеўры «Абаронца Еўропы-2020». Маўляў, слабакамі апынуліся заходнія ваякі, не пара нашым. Хоць публіка разумнейшая выдатна разумее, што гэта проста «два мира – два Шапиро» і ў развітых дэмакратыях чалавечае жыццё цэніцца нашмат больш, чым у краіне з традыцыямі саўка.
Чарнобыль нічому не навучыў?
Асабіста мне ўся гэтая паказуха з будучым парадам навявае асацыяцыі з дэманстрацыямі 1 мая 1986 года, праз лічаныя дні пасля выбуху Чарнобыльскага рэактара. Тады камуністычныя правадыры вывелі на вуліцы Менску і іншых гарадоў калоны людзей пад радыеактыўны попел. Таксама хацелі паказаць, што нічога страшнага не здарылася і не трэба сеяць паніку.
Хто падлічыць, колькі лішніх бэр хапанулі тады пад бравурныя лозунгі савецкія працоўныя (а многія з нагоды добрага надвор’я і дзетак з сабой узялі), колькі жыццяў ў выніку забрала тая цяга да фальшывай параднасці?
Але ў постчарнобыльскай Беларусі ўжо сваю АЭС дабудоўваюць насуперак пратэстам эколагаў, устрывожанай часткі грамадскасці. Пры тым што незразумела куды потым падзець лішнюю электрычнасць. І ў гэтым плане Беларусь стала закладніцай валюнтарысцкага рашэння аднаго чалавека.
Будучы парад у духу «танкі COVID’А не баяцца» – з той жа серыі. Аўтарытарная саманадзейнасць разам з савецкімі ідэалагічнымі стэрэатыпамі працягваюць весці рэй.
Аляксандр Класкоўскі/АА, палітычны аглядальнік – для belsat.eu
Чытайце іншыя тэксты аўтара ў рубрыцы «Меркаванні»
Рэдакцыя можа не падзяляць меркавання аўтара.
