Яшчэ на пачатку гэтага года агенцтвы нерухомасці канстатавалі: павялічваецца доля здзелак, у якіх людзі паляпшаюць жыллёвыя ўмовы. Прадаюць аднапакаёвыя кватэры, каб купіць двухпакаёвыя, прадаюць двухпакаёвыя, каб пераехаць у трохпакаёвыя. Пандэмія і непрадказальны па маштабе крызіс шмат якія тэндэнцыі паставілі на паўзу. Але жаданне паляпшаць жыллёвыя ўмовы не прапала. Што рабіць, калі вельмі хочацца кватэру пабольш? Чакаць або тэрмінова варушыцца? Адказ на гэтае пытанне залежыць ад таго, ці ёсць у вас назапашвання ў 15-20 тысяч долараў.
Гэтыя 15-20 тысяч долараў – цана аднаго дадатковага пакоя. Інтэрвал амаль магічны – ён істотна не змяняецца, незалежна ад коштаў на рынку. Разгледзім тры жыццёвых сцэнарыя і аптымальныя стратэгіі паводзін.
Адкладзеных грошай няма, але кватэру пабольш хочацца
Яшчэ нядаўна людзі з нармальнымі афіцыйнымі даходамі і без таленту адкладаць грошы проста ішлі ў банк і пазычалі неабходную вам суму. Цяпер сітуацыя ўскладнілася. Трэба вельмі хутка варушыцца, каб ускочыць у апошні вагон цягніка пад назвай «крэдытаванне куплі кватэры на другасным рынку». З першага траўня Беларусбанк перастаў крэдытаваць куплю другаснага жытла. На момант публікацыі ёсць крэдыты пад 14,09% у Белінвестбанка, яшчэ два банкі пазычаюць грошы пад больш высокую стаўку. У Белінвестбанку ўдакладняюць: разглядаць заяўку на крэдыт могуць да 10 дзён.
Маючы прыстойны афіцыйны даход (і ўпэўненасць у тым, што вы яго не страціце), даволі бяспечна «пазычаць» у банка да 20 тысяч даляраў (паводле грубых падлікаў – да 50 тысяч рублёў). Выплата пры такой суме будзе каля 800 рублёў у месяц, за датэрміновае пагашэнне – ніякіх штрафных санкцый.
Але ёсць рызыка, што пакуль вы прадасце сваю кватэру, і гэты банк згорне крэдытаванне. Так што варта вельмі добра падумаць, перш чым самастойна ўвязацца ў бой (чытай, выставіць сваю кватэру на продаж і пачаць пошук варыянту для куплі).
Дарэчы, ланцуговая здзелка – гэта той выпадак, калі мае сэнс выдаткавацца на працу буйнога агенцтва нерухомасці, у якога ёсць свой іпатэчны аддзел, які адсочвае «рухі цела» банкаў, у каторага ёсць база кватэр на продаж і спіс патэнцыйных пакупнікоў. Там дапамогуць і з продажам, і з купляй, і з дакументамі на крэдыт, і з псіхалагічнай падтрымкай. Праўда, абыдуцца паслугі ў 1,5-2,5 тысячы долараў у эквіваленце. Але калі вы не з пароды шчасліўчыкаў, вам варыянт “вельмі хутка варушыцца” на пікіруючым рынку не падыдзе. Выбірайце іншы варыянт рэакцыі – перайсці ў рэжым назапашвання. 15 тысяч – сума не завоблачная, яе можна сабраць за некалькі гадоў. А за гэтыя некалькі гадоў шмат што можа змяніцца. Галоўнае – дах над галавой ўжо ёсць.
Назапашана 5 тысяч, на кватэру пабольш не хапае
Ёсць чэк-ліст дзеянняў для мабільных людзей. Цяпер і тэрмінова прадаеце сваю кватэру, грошы ў валюце кладзеце ў банк, пераязджае ў здымныя апартаменты. Праз некалькі месяцаў (калі рынак будзе доўга супраціўляцца – вясной) – выбіраеце больш прасторную кватэру, якая ўжо ўпісваецца ў тую суму, што вы захоўваеце ў банку.
Людзі, якія сочаць за рынкам, пракруцілі гэтую аперацыю яшчэ на пачатку сакавіка, калі з’явіліся першыя згадкі блізкага крызісу. Напрыклад, знаёмыя прадалі за 55 тысяч аднапакаёвую кватэру з добрым рамонтам у дзевяціпавярхоўцы ў раёне метро Кунцаўшчына. Зараз падобныя прапануюць за 50 тысяч. А ў суседнім доме двухпакаёвая кватэра з добрым рамонтам выстаўленая за 65 тысяч. Раён сям’і падабаецца, але хлопцы чакаюць, калі кошт “двушак” ўпішацца ў іх бюджэт – у 60 тысяч. І вялікая верагоднасць, што чакаць ім доўга не прыйдзецца.
Галоўная складанасць зараз – прадаць сваю кватэру. Агенты кажуць, што пакупнікі млявыя, і таксама чакаюць зніжэння коштаў. Тым не менш, заўсёды ёсць людзі, якім кватэра патрэбна тэрмінова. А тэрмінова бываюць часцей за ўсё патрэбныя аднапакаёўкі ды кампактныя двухпакаёўкі. Тое бок і цяпер ёсць здзелкі куплі-продажу кватэр па адэкватных цэнах.
Складаней сказаць, якая гэта – адэкватная цана. Мабыць, на 3-5 тысяч танней, чым прадае сусед. З гэтым складана змірыцца, але трэба памятаць, што цэны заўтра будуць яшчэ ніжэйшыя.
Назапашана 15 тысяч: ці варта пачакаць
Чалавек з кватэрай і такой сумай можа адчуваць сябе ўпэўнена і нікуды не спяшацца. Колькі б не каштавала яго кватэра ў перспектыве, назапашанага хопіць, каб «дакупіць» пакой. Але і тут можна пагуляць з мабільнасцю. Паспрабаваць прадаць тое, што ёсць, каб праз паўгода-год купіць тое, пра што нават марыць не адважваўся. Асабліва добры гэты варыянт для тых, у каго ёсць магчымасць не аддаваць грошы на арэнду жылля, а пажыць, напрыклад, у бацькоў і падкапіць на рамонт. Пры такім раскладзе будзе нескладана дачакацца, калі забудоўнікі знізяць кошты (пакуль большасць знізіла кошт метра ў 60-метровых двухпакаёвых кватэрах да 1140-1150 долараў – рэзерв для зніжэння цаны ёсць). І без крэдытаў пабудаваць новенькую двухпакаёвую кватэру.
Тут, праўда, варта памятаць, што новабудоўля запатрабуе сродкаў на аддзелку, а гэта ад 10 тысяч долараў і да бясконцасці. А новабудоўля-паўфабрыкат (якая здаецца без разводкі, сцен, тынкоўкі) выцягне з кішэні яшчэ па 200 долараў за квадратны метр, толькі каб давесці яе да стану, калі можна прыступаць да аддзелкі.
І яшчэ адзін момант, які варта ўлічыць пры прыняцці рашэння – прадаваць кватэру або перайсці ў рэжым назапашвання – прапанова кватэр, выстаўленых на продаж, расце з кожным днём. З сярэдзіны сакавіка да першых дзён траўня колькасць выстаўленых на продаж кватэр у Менску вырасла на 1,5 тысячы-гэта вельмі шмат. Прапанова будзе ціснуць на рынак, прымушаючы цэны зніжацца. То бок шанцы прадаць кватэру па кошце, якая вам здаецца добрай, з кожным днём будуць раставаць.
Але мы яшчэ далёкія ад дна. Дно коштаў мы бачылі – гэта 1100 долараў за квадратны метр у аднапакаёвай кватэры ў тыпавой панэльцы, і 1000 долараў – за квадратны метр у двухпакаёвай, па 950 долараў – метр у трохпакаёвых хрушчоўках. Самыя смелыя эксперты прагназуюць, што кошты на другасным рынку будуць яшчэ ніжэй. Але ў крызіс такой глыбіні верыць не хочацца.
Рэдакцыя можа не падзяляць меркавання аўтара.
