Адваротны бок IT-дзяржавы: палова беларускіх школаў нават не карыстаецца хуткасным інтэрнэтам
У далёкім 2013 годзе беларускі ўрад зацвердзіў Канцэпцыю інфарматызацыі сістэмы адукацыі Рэспублікі Беларусь. Фінальным этапам рэалізацыі палажэнняў гэтага дакументу называўся 2020 год. Паспрабуем зразумець, што атрымалася зрабіць на сённяшні дзень.
Колькі ў Беларусі школаў з інтэрнэтам?
На 1 верасня 2018/2019 навучальнага года ў Беларусі дзейнічала 3035 установаў агульнай сярэдняй адукацыі.
Паводле Нацыянальнага статыстычнага камітэту Беларусі, у 2016 годзе доступам да інтэрнэту былі забяспечаныя 96,7 % школаў. У 2014 годзе «Белтэлекам» сцвярджаў, што «усе беларускія школы маюць магчымасць падключыцца да сеткі Інтэрнэт». А ў 2018 годзе першы намеснік міністра адукацыі Ірына Старавойтава заявіла, што «больш за 90 %» навучальных установаў Беларусі маюць шырокапалосны доступ у інтэрнэт. Але мець доступ і карыстацца ім – розныя рэчы.
Хуткасць інтэрнэту ў беларускіх школах – сакрэтная інфармацыя
Інфармаваная крыніца Belsat.eu абазнаная ў справах адукацыі сцвярджае, што палова беларускіх школаў не карыстаецца «оптыкай» (хуткасным інтэрнэтам) нягледзячы на магчымасць падключыцца.
«Карыстаюцца тэхналогіяй ADSL [тэхналогія, якая дае магчымасць падключыцца да інтэрнэту з хуткасцю 5-10 Mbps], а часамі і dial-up’ам [праз мадэм з занятай тэлефоннай лініяй – вельмі павольны інтэрнэт]. Былі спробы памяняць сітуацыю, але нічога не выйшла. Няма разумення. Найлепшыя паказнікі па хуткаснаму інтэрнэту ў Менску».
Рэалізацыю камерцыйнай паслугі dial-up «Белтэлекам» спыніў у лютым 2017 года.
На жаль, высветліць хуткасць інтэрнэту ў беларускіх школах па рэгіёгах не атрымалася.
У размове з Belsat.eu дырэктар «Галоўнага інфармацыйна-аналітычнага цэнтру пры Мінадукацыі» (ГІАЦ Мінадукацыі) Круглік Юрый параіў пашукаць гэтую інфармацыю ў бібліятэцы: «Уся інфармацыя ёсць у нашых статыстычных зборніках, якія можна знайсці ў бібліятэцы або ў інтэрнэце». Чыноўнік дадаў, што не можа разгалошваць статыстыку, якой няма ў гэтым зборніку, бо «яна для справаздачаў перад Мінадукацыі».
Зборнік «Сістэма адукацыі Рэспублікі Беларусь у лічбах» за 2019 год сапраўды ўдалося знайсці, але пра школьны інтэрнэт у ім няма ніводнага слова.
Калі ж казаць пра сярэднія па краіне лічбы, то па хуткасці інтэрнэту Беларусь займае 57 месца ў свеце. 5-гігабайтнае відэа ў Беларусі будзе спампоўвацца 52 хвіліны, гаворыцца ў даследаванні ад cable.co.uk. Паводле «Speedtest Global Index», мы на 51-ай пазіцыі з хуткасцю 50,14 Mbps. У суседняй Польшчы гэты паказнік – 87,16 Mbps. Дарэчы, кіраўнік Расеі сёлета загадаў, каб да 2021 года хуткасць інтэрнэту ў расейскіх школах была не менш за 50 Mbps.
Wi-fi – гэта амаль космас
У адкрытых крыніцах таксама няма інфармацыі і пра колькасць школаў з wi-fi. Мінадукацыі таксама не валодае такой інфармацыяй. Па ўсёй верагоднасці іх няшмат, бо толькі ў лютым 2018 года Міністэрства аховы здароўя ўнесла змены ў санітарныя нормы і дазволіла школам усталёўваць роўтэры «у любых памяшканнях (за выключэннем вучэбных)». Раней іх трэба было ўсталёўваць у асобных памяшканнях. Праз недасканалае заканадаўства школы, якія падключыліся да шырокапалоснага інтэрнэту, не імкнуцца рабіць hot-spotʼы. Ды і навошта. Смартфоны ж забаранілі.
Мабільнікі ў школах забаранілі ці не?
Яшчэ ў сакавіку міністр адукацыі падпісаў загад №156 «О мерах, направленных на совершенствование деятельности по обеспечению безопасных условий пребывания обучающихся в учреждениях общего среднего образования». У дакуменце школам раяць змяніць правілы ўнутранага распарадку і абмежаваць выкарыстанне мабільнікаў. Аднак у школах паняцця не маюць, што з гэтым рабіць, і як законна пазбавіць школьнікаў сродка сувязі, які можа спатрэбіцца ў экстраннай сітуацыі. Як будзе ажыццяўляцца цыфравая рэвалюцыя ў школах без смартфонаў, не вядома. Набыццё вучэбных планшэтаў і ноўтбукаў для кожнага школьніка дзяржава наўрад ці пацягне.
Электронныя дзеннікі кантралююць прыватныя кампаніі
Галоўнымі рухавікамі інфарматызацыі беларускіх школаў на дадзены момант зʼяўляюцца прыватныя кампаніі. «Электронныя дзённікі» і «электронныя журналы», якімі цяпер карыстаюцца тысячы беларускіх бацькоў і настаўнікаў – ініцыятыва бізнесу, а не дзяржавы. Галоўнымі гульцамі на гэтым рынку зʼяўляюцца ТАА «Образовательные системы» ды ТАА «БитАрт», вядомыя пад брэндам Schools.by, а таксама ТАА «СКУЛ ДАЙРИ» або Знай.бай.
Знай.бай хваліцца на сваім сайце, што па стане на 2016-2017 гг. кампанія працавала з «кожнай другой школай Беларусі» і «мае дазвол на працу» ад рэгіянальных аддзелаў адукацыі і «Галоўнага інфармацыйна-аналітычнага цэнтру пры Мінадукацыі». Schools.by паведамляе, што ў іхным сэрвісе былі зарэгістраваныя 3886 сайтаў установаў адукацыі (школы, садкі, цэнтры адукацыі).
Schools.by і Знай.бай прапануюць свае паслугі ў бясплатнай форме (базавы пакет) і за грошы (пашыраны пакет, які, напрыклад, прадугледжвае магчымасць паведаміць бацькам праз смс пра прагул). Гэтыя ж кампаніі абслугоўваюць аплаты за абеды ў сталоўках, аплату за падручнікі і нават прымаюць ад бацькоў грошы, якія ідуць на набыццё туалетнай паперы. На мове Мінадукацыі гэта называецца «перавод грошай на пазабюджэтны рахунак» школы.
«Электронны дзённік» прыдумалі два праграмісты
Цікава, што ў 2013 годзе экс-кіраўнік ГІАЦ Мінадукацыі Павел Ліс паведаміў журналістам TUT.BY, што піянер «электронных дзённікаў» у Беларусі ТАА «Образовательные системы» стартануў дзякуючы «інвестару» і таму атрымаў падтрымку дзяржавы. У размове з «Белсатам» дырэктар кампаніі Віктар Шустэр адмовіўся каментаваць гэтую інфармацыю.
«Гэты сэрвіс прыдумалі два праграмісты [суразмоўца адмовіўся назваць іхныя імёны]. Спачатку проста хадзілі па школах і прапаноўвалі свой прадукт. А калі школаў стала шмат, пачалі супрацу аддзеламі адукацыі. У нашым праекце няма ні аднаго дзяржаўнага рубля [пра колькасць платных падпісчыкаў суразмоўца не паведаміў – камерцыйная таямніца]», – распавёў Belsat.eu кіраўнік ТАА «Образовательные системы» і ТАА «БитАрт» Віктар Шустэр.
У той жа публікацыі TUT.BY згадваецца яшчэ адзін пікантны момант. Паводле інфармацыі выдання, часопіс «Компьютерные вести» выдаліў крытычны артыкул пра сістэму цыфравых дзённікаў. «Знятая па патрабаванню арганізацыі, якая вельмі зацікаўленая ў прасоўванні праекту і мае рычагі ўплыву на СМІ. Соры», – пракаментавала сваё рашэнне рэдакцыя «Компьютерные вести».
З таго часу дзяржава толькі назірае за новаўвядзеннем, а рашэнне аб выкарыстанні цыфравых дзённікаў і журналаў збольшага прымаецца на ўзроўні школаў і бацькоў. Праўда, у 2017 годзе міністр адукацыі Ігар Карпенка заявіў, што ёсць намер стварыць адзіную для ўсіх школаў сістэму. На гэта нават былі выдзеленыя грошы, але пакуль нічога не змянілася.
Варта адзначыць, што Мінадукацыі дазваляе працаваць гэтым кампаніям з прыватнай інфармацыяй пра вучняў толькі ў выпадку «фізічнага размяшчэння» big-data «у адным з дзяржаўных цэнтраў апрацоўкі дадзеных».
Робаты і 3D-мадэляванне
Інвеставанне ў такія сучасныя кірункі адукацыі як робататэхніка і штучны інтэлект у Беларусі амаль адсутнічае. У адрозненні ад Кітаю, дзе на тэхнічнае абсталяванне класаў, курсы робататэхнікі і развіццё інжынерных навыкаў у дзяцей штогод выдаткоўваецца каля 1 млрд. еўраў (у 2019 годзе Беларусь выдаткуе на сярэднюю адукацыю каля Br 80 млн).
Напачатку 2019 года наша дзяржава паабяцала адкрыць і забяспечыць абсталяваннем толькі 10 STEM-класаў (STEM – Science, Technology, Engineering, Mathematics), дзе можна будзе праводзіць заняткі па робататэхніцы, вучыцца праграмаванню і 3D-мадэляванню. Летась некалькі такіх класаў былі адкрытыя ў супрацы з праектам «Адукацыя для будучыні», які стварылі прыватныя кампаніі.
Стаўка на аграрыяў?
На сённяшні дзень 1217 беларускіх дзяцей з 202 школаў Беларусі (6,66 % ад усіх школаў) вучацца ў гэтак званых «агракласах», дзе паглыблена вывучаюць хімію і біялогію, а таксама «карыстаюцца сваймі ведамі ў палявых умовах».
ЮВ belsat.eu
